|
|
|
 |
|
Hades is een zoon van Kronos en Rhea, hij is de Griekse god van het dodenrijk. Hij heerst over het rijk van de schimmen van de doden, zowel de goede als de slechte, samen met zijn vrouw Persefone die hij schaakte uit de bovenwereld. Alleen de doden die begraven of verbrand worden, vinden in het dodenrijk een onderkomen. Wie niet begraven wordt blijft rusteloos dwalen over de aarde. Voordat de schimmen Hades bereiken worden ze door Charoon, de veerman over de rivier de Styx gevaren. De overledene krijgt als veergeld een munt in de mond gelegd. Met Hades wordt niet alleen de god, maar ook zijn rijk, de onderwereld aangeduid.
Hades is niet alleen de god van het dodenrijk, maar ook de god van de rijkdom. Doordat edel metalen onder de grond worden gevonden.
Kirke wil Odysseus niet tegen zijn zin bij zich houden en laat hem vertrekken. Zij zegt hem dat hij eerst naar de onderwereld moet gaan om aan de ziel van Teresias raad te gaan vragen. Persefone liet Teresias als enige, na zijn dood zijn denkkracht en geest behouden. Van Teresias komt Odysseus te weten dat hij thuis zal komen, maar dat Poseidon zich tegen zijn tuiskomst verzet. Hij verneemt ook dat hij op Ithaka orde op zaken zal stellen, maar dat hij daarna opnieuw moet vertrekken. Hij moet een roeispaan bij een volk brengen dat de zee en een roeispaan niet kent. Daar moet hij de roeispaan neer zetten en een offer brengen aan Poseidon. Pas dan kan hij met een gerust hart naar huis gaan.
Een held is iemand die roem heeft verworven. Roem of eer. Een Griekse held behaalde eer op het slagveld en door veroveringen op de zee of op het land. Odysseus heeft de zeeën bevaren om eer te halen. Teresias draagt hem nu op om het instrument waarmee hij heel zijn leven eer en roem heeft behaald, te begraven bij een volk dat de zee niet kent. Odysseus krijgt dus in de Hades de opdracht om het instrument van zijn eerzucht te begraven. Hij moet zijn eerzucht neerleggen. Deze opdracht maakt deel uit van het aanvaarden van de sterfelijkheid. Een ervaring waarmee hij ook wordt geconfronteerd als hij in de onderwereld de Griekse helden Agamemnon en Achilles ontmoet. Achilles zegt tegen Odysseus: ‘Was ik onder de levenden gebleven desnoods als slaaf van een slaaf, alles beter dan hier te heersen als koning over schimmen en doden.' Odysseus is een ander mens wanneer hij uit de Hades komt; hij ziet in dat hij zijn eerzucht moet neerleggen en zijn sterfelijkheid moet aanvaarden.
Eurylochos
Eurylochos is de man van Odysseus' zuster. Hij vaart mee op het schip van Odysseus en is na hem de hoogste in rang. Eurylochos ontsnapt aan de betoveringen van Kirke en kan Odysseus hiervoor waarschuwen. Die slaat alle waarschuwingen in de wind en trekt er alleen op uit om zijn mannen uit de handen van Kirke te bevrijden. Samen met Perimedes helpt Eurylochos Odysseus bij het offeren van schapen in de onderwereld. Op Thrinakia overtuigt hij de manschappen van Odysseus om tegen diens bevel in de runderen van Helios te slachten. Eurylochos sterft de verdrinkingsdood in de storm die Zeus veroorzaakt na de slachting van Helios' runderen.
De zus van Odysseus was ouder dan hij. Zij was ongeveer even oud als Eumaios de varkenshoeder, die samen met Odysseus en zijn zus Ktimene is opgegroeid. Eumaios en Ktimene worden verliefd op elkaar. Eumaios werd toen uit het paleis gestuurd naar een boerderij, waar hij varkenshoeder werd. Op basis van deze gegevens is het aannemelijk dat Eurylochos ouder is dan Odysseus.
Perimedes
Eénn van Odysseus manschappen. Hij helpt bij het offeren van schapen in de onderwereld. Hij sterft de verdrinkingsdood in de storm die Zeus veroorzaakt na de slachting van Helios' runderen. In hiërarchie de mindere van Eurylochos.
Achilles
De dapperste van de Griekse helden. Hij is een zoon van Peleus en Thetis. Achilles' overgrootvader is Zeus. Aiakos wordt door Zeus verwekt bij de nimf Aigina,. De waternimf Aigina was een dochter van de riviergod Asopos. Zeus had haar ontvoerd in de vorm van een adelaar of een vlam. Aiakos krijgt twee zonen, Peleus en Telamon. Wanneer zij, tijdens het discuswerpen hun halfbroer Phookos doden vluchten ze het land uit en nemen deel aan de Argonautentocht.
In Phtia (Thessalië) schenkt koning Eurytioon zijn dochter Antigone aan Peleus. Maar tijdens de Caledonische jacht doodt Peleus per ongeluk de koning. Daarop vlucht hij naar Iolkos. Wanneer Peleus daar lasterlijk beschuldigd wordt, doodt hij met behulp van Iasoon en de Dioscuren (de broers van Helena), de koning en de koningin van Iolkos.
De goden schenken Peleus de beeldschone zeenimf Thetis. De goddelijke Thetis voelt niets voor een huwelijk met een sterfelijke man. Zij neemt allerlei gedaanten aan om aan dit huwelijk te ontkomen. De Kentaur Cheiron leert Peleus om dezelfde gedaanten aan te nemen. Thetis zwicht en het huwelijk gaat door. Op het bruiloftsfeest van Peleus en Thetis speelt zich de scène af met de twistappel van Eris. Waarbij Paris moet oordelen wie de mooiste godin is; Hera, Athena of Afrodite. Dit leidt indirect tot de Trojaanse oorlog. Paris kiest voor Afrodite omdat zij hem de mooiste vrouw op aarde belooft: Helena.
Peleus en Thetis krijgen een zoon: Achilles. Thetis probeert alle sterfelijke elementen uit haar zoon te verwijderen. Ze dompelt hem in het water van de Styx. Alleen de hiel waarmee ze haar zoon vasthoudt, raakt het water niet en blijft kwetsbaar.
Achilles wordt opgevoed door de Kentaur Cheiron. Van hem krijgt hij de kracht van de dieren, hij leert hem met wapens om te gaan en maakt van hem de snelste loper van Griekenland. Hij keert terug naar zijn vader, koning Peleus van Phtia en sluit er vriendschap met Patroclos.
Odysseus en Nestor halen Achilles over om deel te nemen aan de oorlog tegen Troje. Een ziener heeft voorspeld dat Troje zonder de hulp van Achilles, nooit veroverd wordt. Om te vermijden dat hij deelneemt aan deze oorlog, verbergen zijn ouders hem op Skyros aan het hof van koning Lykomedes. Achilles leeft er, vermomd als meisje tussen de dochters van Lykomedes. Met één van hen, Deidamea heeft hij een zoon: Pyrrhus, die later Neoptolemos wordt genoemd. Odysseus vermoedt dat Achilles zich onder de dochters van Lykomedes bevindt. Vermomd als marskramer stalt hij kostbare juwelen, mooie stoffen, maar ook enkele wapens uit. Achilles grijpt instinctief naar de wapens, als er op Odysseus' bevel op een krijgstrompet wordt geblazen. Achilles verraadt zichzelf.
Thetis stelt Achilles voor de keuze: een lang en rustig leven zonder roem of een kort, eervol leven waarbij hij nooit inTroje zou terugkeren. Achilles kiest voor de eer en de roem. Hij neemt met zijn volk deel aan de strijd.
Tijdens het beleg van Troje wordt hij door koning Agamemnon beledigd. Agamemnon en Achilles hebben als oorlogsbuit Chriseïs en Briseïs van het eiland Chryse meegenomen. Toen de vader van Chriseïs, de Apollopriester zijn dochter terug wilde kopen bij Agamemnon, stuurde die hem weg. De priester bidt tot Apollo, die het Griekse kamp met de pest bestookt. Om de pestepidemie te keren moet Agamemnon zijn oorlogsbuit teruggeven. Dat doet hij alleen op voorwaarde dat hij een gelijkwaardig meisje in ruil krijgt. Hij eist het meisje van Achilles op. Achilles trekt hierop zijn zwaard en zou Agamemnon gedood hebben, als niet de hand van Athene hem bij de haren trok en zodoende de dood van de Griekse koning verijdelde. Nestor komt tussen beide. Hij dringt er bij Agamemnon op aan Briseïs aan Achilles te geven. Maar Agamemnon blijft bij zijn besluit en de twee mannen gaan zonder zicht te verzoenen uit elkaar. Achilles trekt zich terug uit de oorlog. Pas toen zijn vriend Patroclos, die de wapenrusting van Achilles draagt, door Hektor (een Trojaanse held) op het slagveld wordt gedood, trekt hij opnieuw ten strijde. Dit om zijn vriend te wreken. Achilles doodt Hektor. De koning van Troje, Priamos komt het lijk van zijn zoon Hektor, als een smekeling vragen. Er wordt een wapenstilstand afgeroepen om de dode helden te begraven. Daarna breken de gevechten opnieuw los. Paris doodt Achilles. Hij treft Achilles met een pijl in de hiel.
Zowel Ajax als Odysseus maken aanspraak op de wapenrusting van Achilles. De twee helden mogen elk voor zich pleiten. De onmondige Ajax heeft echter geen schijn van kans tegen de welsprekendheid van Odysseus. Odysseus' tong verslaat die van Ajax. De vergadering wijst de wapenrusting toe aan Odysseus. In boek 11 van de Ilias redt Ajax Odysseus het leven, door hem te ontzetten uit een Trojaanse overmacht.
Vernederd wil Ajax de Griekse helden doden. Maar Athene benevelt Ajax' geest met razernij. Hij stort zich moordend op het vee van de Grieken, in de waan dat het de Griekse helden zijn. De schaamte voor wat hij heeft aangericht, is te groot voor Ajax. Hij pleegt zelfmoord door zich op zijn wapen te storten. Ajax is de zoon van Telamon, en dus een neef van Achilles.
Achilles' wrok en zijn overwinning op Hektor, zijn het hoofdthema van de Ilias van Homerus.
Agamemnon
Zoon van koning Atreus van Mycene, broer van Menelaos. (zie Wat vooraf ging - De vloek van Atreus) Agamemnon huwt met Klytaimnestra, de zus van Helena. Ze hebben drie kinderen: Elektra, Orestes en Iphigenia (deze laatste zou een dochter van Helena zijn). (zie Sparta - Personages - Helena) Na de schaking van Helena neemt Agamemnon de leiding over de Griekse vloot die uitvaart naar Troje. Verzamelplaats van de vloot is Aulis. Windstilte verhindert de vloot echter te vertrekken. De godin Artemis beveelt deze windstilte omdat Agamemnon, een aan haar gewijd hert heeft gedood. Een ziener eist dat Agamemnon zijn dochter Iphigeneia offert aan Artemis. Eerst weigert hij, maar onder druk van de Griekse krijgsheren geeft hij toe. Hij schrijft Klytaimnestra een brief waarin hij zegt dat hij Iphigeneia wil uithuwelijken aan Achilles. Dat is de enige manier om beide vrouwen naar Aulis te lokken. Iphigeneia wordt geofferd, maar tegelijk gered door Artemis, die haar als priesteres naar Tauris brengt.
Klytaimnestra zal zich later wreken. Bij zijn thuiskomst vermoordt ze Agamemnon, met de hulp van haar minnaar Aigisthos. (zie Wat vooraf ging - De vloek van Atreus)
Elpenor
Soldaat uit één van Odysseus' manschappen. Kirke verandert hem op het eiland Aia in een varken. Weer terugverandert in een mens, valt hij dronken van een dak. Odysseus ontmoet hem in de onderwereld als een dolende schim, omdat Odysseus hem niet heeft begraven.
Elpenor is waarschijnlijk iets jonger dan Telemachos. Dat betekent dat hij een kind is van een soldaat en een soldatenhoer, en onderweg naar Troje werd verwekt.
Alain Pringels, dramaturg Toneelgroep De Appel
- terug naar deel 2: Aia | verder naar deel 4: Olympos en Ogygia -