|
|
|
 |
|
Aia is het eiland van de tovenares Kirke. Odysseus strandt er met het laatste schip dat nog over is van zijn vloot. Hij stuurt een groep verkenners om op het eiland naar voedsel en water te zoeken. Maar ze worden allemaal door Kirke omgetoverd in varkens. Behalve één, Eurylochos, de zwager van Odysseus. Hij doet verslag aan Odysseus die, tegen het advies van de getuige in, zijn mannen gaat zoeken. Hermes geeft Odysseus iets dat bestand is tegen Kirke's tovenarij. Verbaasd dat Odysseus immuun is voor haar toverkracht, nodigt zij hem uit om met haar te slapen. Odysseus gaat in op haar verzoek op voorwaarde dat zij zijn mannen bevrijdt van hun dierlijke gedaante. Odysseus blijft een jaar lang Kirke's minnaar. Hij verwekt bij haar een zoon, Telegonos. Op aandringen van zijn mannen verlaat Odysseus het eiland. Kirke raadt hem aan Teresias te zoeken in de Hades. Tevens waarschuwt ze hem voor andere gevaren die hem op zee te wachten staan.
Volgen we de chronologie van Odysseus' reizen dan is Aia het zesde land waar hij terechtkomt na zijn vertrek uit Troje. Homerus vertelt over Kirke in boek 10 en aan het einde van boek 11 van de Odyssee.
De chronologie van Odysseus' zwerftocht
1. De Kikonen (boek 9 bij Homerus)
Odysseus verwoest het eiland van de bondgenoten van de Trojanen. Alle mannen worden vermoord.
2. De Lotoseters (boek 9 bij Homerus)
Wie van de Lotosbloemen eet, vergeet wie hij is en waar hij vandaan komt.
3. De cycloop (boek 9 bij Homerus)
Op zoek naar voedsel belanden Odysseus en een aantal van zijn mannen in de grot van de cycloop Polyphemos. De cycloop is niet gastvrij. Hij eet een aantal van Odysseus' mannen op. Odysseus bedwelmt de cycloop met wijn. Terwijl de cycloop zijn roes uitslaapt, steekt Odysseus een van zijn ogen uit. De cycloop vraagt aan zijn vader, Poseidon, om hem te wreken.
4. Aiolos (boek 10 bij Homerus)
De god van de wind geeft Odysseus een zak met winden. Op die manier krijgt hij de goede wind in de zeilen en zal hij snel thuis komen. Maar hij verzwijgt aan zijn mannen wat er in de zak zit, die denken dat het een zak vol goud en geschenken is. Wanneer Odysseus slaapt openen zijn mannen de zak waardoor een storm opsteekt die hen verder van Ithaka afdrijft.
5. Laistrygonen (boek 10 bij Homerus)
Odysseus stuurt zijn hele vloot naar de haven van het eiland van de Laistrygonen. Deze haven ligt in een diepe kloof. Zelf blijft Odysseus met zijn eigen schip buiten de haven liggen. De vloot loopt in een hinderlaag. Odysseus kan ontkomen.
6. Kirke (boek 10 en 11 bij Homerus)
Odysseus strandt met het enige overgebleven schip op het eiland van Kirke.
7. De onderwereld (boek 11 bij Homerus)
Odysseus ontmoet Teresias die hem zijn lot openbaart. Hij spreekt ook met Elpenor, zijn moeder, Agamemnon en Achilles.
8. De Sirenen (boek 12 bij Homerus)
Kirke gaf Odysseus de raad om de oren van zijn manschappen dicht te stoppen met was en hen het bevel te geven om hem vast te binden aan de mast. Al wie de gezangen hoort van de Sirenen, loopt recht zijn eigen graf tegemoet.
9. Skylla en Charybdis (boek 12 bij Homerus)
Kirke waarschuwde Odysseus ook voor een smalle zeestraat. Aan de ene kant huist een verschrikkelijk zeemonster. Tegen Kirke's advies in gaat Odysseus het monster met zijn zwaard te lijf. Odysseus is niet bestand tegen de overmacht en het monster verslindt enkele van zijn mannen. Aan de andere kant van de zeestraat wacht hen Charybdis die driemaal per dag het zeewater opslokt en dan weer uitspuugt.
10. Helios (boek 12 bij Homerus)
Uitgeput komen Odysseus en wat hem nog rest aan manschappen aan op Trinakia, het eiland waarop de zonnegod Helios zijn runderen laat grazen. Door het slechte weer zitten ze vast op het eiland. De voorraden raken op en de honger slaat toe. Maar, de waarschuwing van Kirke volgend, heeft Odysseus zijn mannen laten zweren geen van Helios runderen te slachten. Wanneer Odysseus slaapt slachten zijn mannen een aantal runderen. Helios vraagt Zeus hen te straffen. Terug op zee veroorzaakt Zeus een enorme storm. Odysseus ziet al zijn mannen verdrinken, zelf blijft hij in leven.
11. Op Ogygia bij Kalypso (boek 5 bij Homerus)
Odysseus spoelt als drenkeling aan op het eiland van de godin Kalypso. Zeven jaar houdt zij hem als haar minnaar bij zich. Dan moet ze hem op bevel van Zeus laten vertrekken.
12. Faiaken (boek 6 tot en met 13 bij Homerus)
De vloek van Poseidon blijft Odysseus achtervolgen. Poseidon laat een storm losbreken en Odysseus' vlot vergaat. Odysseus spoelt aan op het eiland van de Faiaken. Daar wordt hij door Nausikaä gered. De gastvrijheid van koning Alkinoös en koningin Arete kent geen grenzen. Odysseus maakt zich bekend en mag zijn verhaal vertellen. Slapend op hun schip, brengen de Faiaken, Odysseus naar Ithaka.
Aia is het tweede deel van de theatermarathon Odysseus. Centrale vraag is ‘wie is Odysseus?'
De situatie op Aia: Odysseus en zijn mannen zitten al een jaar op het eiland. Vrouwen, drugs en feesten. Dat verveelt op den duur. De mannen willen naar huis. Iedereen heeft zijn versie, zijn getuigenis van de verschrikkelijke gebeurtenissen die ze hebben meegemaakt. Er is niet alleen de Trojaanse oorlog, maar hun zwerftochten op zee, die vele levens hebben geëist. Volgens sommigen is Odysseus mede verantwoordelijkheid voor het verlies van de manschappen. De mannen willen sechts één ding; heelhuids thuiskomen. Ze proberen Odysseus over te halen om naar huis te gaan. Odysseus laat zich overhalen en moet afscheid nemen van Kirke die hij achterlaat met hun zoon Telegonos.
Zie Kirke en de kringloop van het leven
Kirke
Een tovenares, dochter van de zonnegod Helios en tante van Medea. De zeegod Glaukos vroeg aan haar een tovermiddel om de zeenimf Scylla verliefd op hem te laten worden. Maar Kirke, zelf verliefd op Glaukos, veranderde Scylla in een verschrikkelijk zeemonster met zes hoofden. Scylla kroop vernedert weg in een zeestraat vlakbij Charybdis, een ander zeemonster. Kirke woont op het eiland Aia waar ze een jaar lang samenleefde met Odysseus. Samen kregen ze een zoon, Telegonos.
Eurylochos
Eurylochos is de man van Odysseus' zuster. Hij vaart mee op het schip van Odysseus en is na hem de hoogste in rang. Eurylochos ontsnapt aan de betoveringen van Kirke en kan Odysseus hiervoor waarschuwen. Die slaat alle waarschuwingen in de wind en trekt er alleen op uit om zijn mannen uit de handen van Kirke te bevrijden. Samen met Perimedes helpt Eurylochos Odysseus bij het offeren van schapen in de onderwereld. Op Thrinakia overtuigt hij de manschappen van Odysseus om tegen diens bevel in de runderen van Helios te slachten. Eurylochos sterft de verdrinkingsdood in de storm die Zeus veroorzaakt na de slachting van Helios' runderen.
De zus van Odysseus was ouder dan hij. Zij was ongeveer even oud als Eumaios de varkenshoeder, die samen met Odysseus en zijn zus Ktimene is opgegroeid. Eumaios en Ktimene worden verliefd op elkaar. Eumaios werd toen uit het paleis gestuurd naar een boerderij, waar hij varkenhoeder werd. Op basis van deze gegevens is het aannemelijk dat Eurylochos ouder is dan Odysseus.
Perimedes
Eén van Odysseus manschappen. Hij helpt bij het offeren van schapen in de onderwereld. Hij sterft de verdrinkingsdood in de storm die Zeus veroorzaakt na de slachting van Helios' runderen. In hiërarchie de mindere van Eurylochos.
Elpenor
Soldaat uit één van Odysseus' manschappen. Kirke verandert hem op het eiland Aia in een varken. Weer terugverandert in een mens, valt hij dronken van een dak. Odysseus ontmoet hem in de onderwereld als een dolende schim, omdat Odysseus hem niet heeft begraven.
Elpenor is waarschijnlijk iets jonger dan Telemachos. Dat betekent dat hij een kind is van een soldaat en een soldatenhoer, en onderweg naar Troje werd verwekt.
Odysseus
Griekse legendarische held en koning van Ithaka, zoon van Laertes, getrouwd met Penelope. Hun zoon is Telemachos. In de Trojaanse oorlog is hij de scherpzinnige onderhandelaar en onderscheidt hij zich door zijn dapperheid. Hij onderneemt o.a. een verkenningstocht naar het Trojaanse kamp. Door zijn list met het houten paard wordt Troje veroverd. Odysseus' heldendaden worden door Homerus beschreven in de Ilias. Odysseus is de hoofdfiguur van de Odyssee, waarin Homerus zijn avontuurlijke thuisreis na de val van Troje vertelt en de moeilijkheden die hem in Ithaka te wachten staan. Hij wordt gedood door zijn zoon Telegonos, die hij bij de godin Kirke heeft verwekt, zonder dat deze zijn vader herkent.
Alain Pringels, dramaturg Toneelgroep De Appel
- terug naar deel 1: Sparta | verder naar deel 3: Hades -