Zeezicht 1

Odysseus

Odysseia voor beginners

Odysseia is een Grieks heldendicht (eind 8ste eeuw), toegeschreven aan Homerus. Het verhaalt de omzwervingen van de koning van Ithaka, Odysseus, na de val van Troje. Het bestaat uit ongeveer 11.000 verzen, ingedeeld in 24 zangen of boeken.


Tien jaar duren Odysseus' zwerftochten. Zijn zoon Telemachos, die zijn vader nooit heeft gekend omdat die vlak na zijn geboorte naar de oorlog vertrok, gaat op zoek naar zijn vader. Deze verblijft sinds zeven jaar op een eiland bij de zeenimf Kalypso. Deze godin wil Odysseus als haar gemaal en hem onsterfelijk maken. Op bevel van Zeus laat Kalypso hem gaan. Odysseus zeilt weg, maar verliest zijn vlot in een storm waarmee Poseidon zijn thuiskomst dwarsboomt. Zwemmend bereikt hij het eiland Scheria van de Phaiaken. Odysseus valt er uitgeput, op het strand, in slaap. De mooie prinses Nausikaä nodigt Odysseus uit in het paleis van haar vader, koning Alkinoös. Hier wacht de held een gastvrije ontvangst. Odysseus vertelt van zijn omzwervingen. Tot zijn avonturen behoren zijn ontmoeting met de Lotofagen, daarna met de Cyclopen, waar hij de Polyphemos (de zoon van Poseidon) doodt. Daarna lijdt hij schipbreuk omdat zijn mannen de stormwinden van Aiolos laten ontsnappen en spoelt hij aan op het eiland van de Lastrygonen (reuzen die mensen eten). Dan komt hij bij de godin Circé terecht. Zij zendt Odysseus naar de onderwereld om de voorspellingen van zijn komende lotgevallen aan te horen bij de blinde ziener Tiresias. En het slot van zijn verhaal, dat hij aan de gastvrije koning Alkinoös mag vertellen, gaat over zijn ontmoeting met de Sirenen, met de zeemonsters Skylla en Charybdis, en de vernietiging van zijn vloot en manschappen door de zonnegod Helios. Hij alleen blijft gespaard en strandt op het eiland van Kalypso.

Een schip van de Phaiaken brengt Odysseus , rijk beladen met geschenken, naar Ithaka terug. Slapend wordt hij aan de kust afgezet. Wanneer hij wakker wordt herkent hij zijn eigen eiland niet. Dan vertelt Athena hem dat in zijn paleis jonge edelen feesten houden en naar de hand van zijn vrouw Penelope dingen. Athena verandert hem in een bedelaar om hem onherkenbaar te maken. Odysseus vindt onderdak bij Eumaios, de zwijnenhoeder, die in de oude bedelaar zijn meester niet herkent. Bij Eumaios ontmoet Odysseus zijn zoon Telemachos aan wie hij zich bekend maakt. Vermomd als bedelaar gaat Odysseus naar zijn paleis, waar hij alleen door zijn hond herkend wordt. Hij bedelt bij de vrijers van Penelope om eten en wordt op een brutale manier beledigd. Penelope belooft de vrijers te zullen trouwen met diegene die de beroemde boog van Odysseus kan spannen. Maar niet één van hen slaagt daar in. Odysseus die door een list de boog weet te bemachtigen, spant de boog moeiteloos en maakt zich bekend. Met de hulp van Athena, Telemachos en Eumaios doodt hij met zijn pijlen de minnaars één voor één. De ontrouwe dienstmaagden moeten eerst het bloed verwijderen om daarna door Telemachos te worden opgeknoopt. Dan zegt Odysseus aan Penelope wie hij is. Zij laat zich niet zomaar overtuigen. Pas nadat hij het geheim van hun huwelijksbed heeft onthuld, omhelst zij hem. Dan geeft Athena hem zijn prachtige gestalte terug.

Wie het volledig epos wil lezen: Homerus Odyssee, De terugkeer van Odysseus, ingeleid en vertaald in Nederlandse hexameters door H. J. de Roy van Zuydewijn (Uitgeverij De Arbeiderspers, Amsterdam, 2004, ISBN 9002950216403)
Homeros, Odysseia, de reizen van Odysseus. Vertaald door Imme Dros (Atheneum - Polak & Van Gennep, Amsterdam, 2003, ISBN 90 253 2038 4).
| Meer