|
|
|
 |
|
De piste van het Appeltheater verhuist van Scheveningen naar Carré voor de elf uur durende megaproductie Herakles. Nu zijn Herakles in Carré staat, is voor Aus Greidanus sr. de cirkel rond. Een jaar of twaalf geleden besprak de artistiek leider van Toneelgroep De Appel zijn plannen met Carré-programmeur Wim Visser. ‘Ik weet nog precies het kamertje in de nok waar we zaten', vertelt Greidanus. ‘Bij het weggaan gaf Wim me iets geks mee. Een dik Engelstalig boek van John Barton dat hij pas daarvoor in Londen had gekocht. Het is een toneelstuk van vijftien uur, zei hij me. Afijn, 's avonds ben ik het boek maar eens gaan lezen. Ik was vrijwel meteen verkocht.' De rest van het verhaal is bekend. Met Tantalus hernam Greidanus in 2003 de marathontraditie die De Appel ooit onder de legendarische Erik Vos was ingezet. Het werd een daverend succes. ‘De wederopstanding van De Appel is daarboven in Carré begonnen', zegt Greidanus. ‘En nu komen we er voor Herakles weer terug.'
De vrijwel totale Griekse mythologie, uitgesmeerd over drie delen. Dat is wat de Haagse toneelgroep de afgelopen tien jaar ondernam. In Tantalus smeedde Barton de mythes en menselijke drama's rond de Trojaanse oorlog voor het eerst tot één overkoepelend verhaal. Het door de groep zelfgeschreven tweede deel volgde Odysseus die de slagvelden van Troje achter zich laat rond en na een lange reeks omzwervingen terugkeert naar Ithaka en daar met zijn Penelope trouwt. Eind goed, al goed. Maar nu komt Herakles: terug naar de begintijd van de Grieken. Hier komen de vaders van de bloeddorstige veldheren van de Trojaanse oorlog aan bod, plus hun van wraak bezeten vrouwen. Het kwaad van de oorlog wordt al gezaaid.
In die Griekse slangenkuil steekt Herakles gunstig bij zijn tegenstrevers af. Zijn vader, oppergod Zeus, verwekte hem niet bij zijn echtgenote Hera maar bij een sterfelijke vrouw. Daar moet Herakles voor boeten via twaalf onmenselijke opdrachten. Hij weet ze allemaal met glans te vervullen en blijft ondertussen een toonbeeld van zuiverheid. ‘Macht interesseert hem niet', zegt Greidanus. ‘Herakles werd door Zeus op pad gestuurd om de wereld te redden van monsters en plagen. Je kunt hem in dat opzicht met Jezus Christus vergelijken.'
Samen met Jules Terlingen en dramaturg Alain Pringels verbond Greidanus alle losse verhalen van Herakles tot een coherente vertelling. Onlosmakelijk daarmee verbonden zijn de lotgevallen van Theseus (bekend van de Monotaurus) en Jaron (en diens Argonautentocht). Greidanus deelde de tekst op in negen delen, waarvan hij er zelf ook zes regisseerde. Elk heeft zijn eigen sfeer. Ook de speelstijl van De Appel waaiert weer wijd uit: van strak en modern tot bepruikte vaudeville. Oorlogsretoriek wordt afgewisseld met een nummertje cabaret. Tussen de delen door zijn er royale eetpauzes om de spannende ontwikkelingen te bespreken met buurman of buurvrouw.
Tot dusverre speelde De Appel de voorstelling alleen in het daarvoor geheel in de sfeer gebrachte eigen theater. Nu verhuist de piste waar het zich allemaal afspeelt van Scheveningen naar Carré. Een enorme logistieke operatie, zegt Greidanus. ‘Maar als er één plek is waar deze voorstelling ook moet staan, dan is het hier. Het Appeltheater was ooit de remise van de paardentram. Die zweem van paardenlucht hangt dankzij het circus ook in Carré. Maar het is vooral de plek waar ik in 1963 De Perzen zag, in de befaamde regie van Erik Vos. Vanaf die avond wist ik dat ik bij het theater wilde. De magie die Carré toen voor me had voel ik nog steeds. Elke keer als ik er weer kom.'