Zeezicht 3

Herakles

Deianeira

Logo Herakles

  • download als WORD document met bronvermeldingen

Herakles verbleef enkele jaren bij zijn tweelingbroer Iphikles in Pheneos. Toen trok hij met een legermacht naar Kalydon waar hij wilde gaan wonen. Hij wilde wettige zonen en die wilde hij krijgen door de belofte die hij Meleager in de Onderwereld had gedaan, om met zijn zuster te trouwen, na te komen. Deze dochter van koning Oineus van Kalydon heette Deianeira. Er stonden echter veel vrijers voor haar in de rij. Maar iedereen trok zich terug toen ze zagen dat ze het moesten opnemen tegen Herakles en de riviergod Acheloös. Hij was volgens sommige mythen vader van de Sirenen. Deze god verscheen in drie gedaanten: een stier, een gevlekte slang en een stierenkop. ‘stromen water druipen constant uit zijn ruige baard, en Deianeira was liever gestorven dan dat ze met hem trouwde.' Herakles kwam maar net op tijd Deianeira's hand vragen, want Oineus stond op het punt Acheloös zijn zin te geven. Achelooös had zich eerst getoond ‘als een stier met stampende hoeven, toen als een groene, geschubde draak, en de derde keer kwam hij als een man uit een nachtmerrie, eentje met een stierenkop en een druipende kletsnatte puntbaard. Oineus durfde hem haast niet te weigeren, want Acheloös dreigde met overstromingen, aardverschuivingen, rampen als hij zijn zin niet kreeg, en praatte al over de bruidsschat.' Deianeira zag de riviergod helemaal niet zitten en stond op het punt zelfmoord te plegen. Toen verscheen Herakles: ‘Ik heb Meleager beloofd met zijn zuster te trouwen en de belofte aan een dode vriend moet men houden.' De rivalen moesten hun zaak bij de koning komen bepleiten. Daarbij beledigde Achaloös' Herakles' moeder; hij noemde Alkmene een overspelige vrouw. Dat kon Herakles niet over zich heen laten gaan: ‘Ik kan beter vechten dan debatteren, zei hij, en ik laat mijn moeder niet beledigen!' Oineus durfde uit angst een van de huwelijkskandidaten te beledigen geen beslissing te nemen. ‘Der König Öneus, wie er beide so kampflustig und furchtbar mit ihrer Werbung vor sich stehen sah, wollte keinen der mächtigen Liebhaber durch ein abschlägige Antwort beleidigen und versprach seibe Tochter demjenigen zum Weibe zu geben, der den andern im Kampf überwinden würde.'

Het duel tussen de huwelijkskandidaten Herakles en Acheloös verwijst naar heel oude koninklijke huwelijksrituelen. ‘De hoorn van een stier, die vanaf de vroegste tijden beschouwd werd als de zetel van zijn vruchtbaarheid, maakte de kandidaat voor het koningschap tot koning zodra deze de hoorn wist te grijpen tijdens een worsteling met een echte stier of met een tegenstander met een stierenmasker op.' In het duel greep Herakles Acheloös, die in de vorm van een stier tegen Herakles vocht, bij de beide horens ‘beet en slingerde hem met zo'n kracht op de grond dat de rechterhoorn compleet afknapte.' Ondanks zijn transformaties moest de riviergod het afleggen tegen Herakles. Acheloös trok zich beschaamd terug.

Herakles huwde Deianeira. Ze kregen een zoon: Hyllos. ‘Oineus was opgetogen over de man van zijn dochter: vijanden die hem al jaren belaagden werden verslagen, Deianeira zong weer, er werd een kleinzoon geboren.' In die tijd stuurde Herakles de bastaardzonen die hij bij de dochters van Thespios had naar Sardinië om het te koloniseren. Drie van deze zonen stuurde hij naar Thebe, waar ze werden geëerd en gronden kregen. In de periode waarin Herakles zelf wettige zonen krijgt, zorgt hij ervoor dat zijn bastaardzonen een toekomstperspectief krijgen.

‘Maar met een vijandin als Hera kon het niet altijd goed blijven gaan. Op een avond morste een schenkertje op de leeuwenhuid en Herakles gaf hem een dreun die hard aankwam.' Drie jaar verliep zijn huwelijk vlekkeloos, maar nu viel er weer een dode. ‘Bij een feestmaaltijd, drie jaar later, raakte Herakles vertoornd op een familielid van Oineus, een jonge man die Eunomos heette (...). Hij kreeg de opdracht water te gieten over de handen van Herakles, en deed dat zo onhandig dat hij diens benen nat spatte. Herakles gaf de jongen een hardere draai om zijn oren dan hij bedoeld had, en doodde hem.' De vader van de jongen schonk Herakles vergiffenis en Herakles werd ritueel gereinigd van de bloedschuld. Desondanks besloot Herakles een passende straf te ondergaan en hij verbande zichzelf. Hij trok met zijn vrouw en kinderen naar Tracchië, bij een neef van zijn vader Amphytrion. Deianeira en Herakles hadden op dat moment al vier zonen (Hyllos, Ktessipos, Glenos en Hodites) en een dochter (Makaria).

| Meer