|
|
|
 |
|
Theseus volgde zijn vader op en werd koning van Athene. Zijn heerschappij kende twee fasen. Eerst ‘versterkte hij zijn heerschappij door bijna al zijn tegenstanders terecht te stellen.' Daarna maakte hij ‘een begin met de politiek van federalisering.' Tot dan toe bestond Attica uit twaalf gebieden die elk onafhankelijk hun zaakjes regelden. Theseus haalde alle koningen van de stadstaten en grote landeigenaren over hun onafhankelijkheid op te geven ‘door te beloven dat hij de monarchie zou afschaffen en daarvoor in de plaats de democratie zou instellen, al zou hij zelf wel opperbevelhebber en opperrechter blijven.' Bovendien kwam gastvrijheid op de eerste plaats in Athene: elke eerzame vreemdeling kreeg een uitnodiging om medeburger te worden. ‘Voor de Atheners goed en wel wisten wat er gebeurde schiep de man uit Troizen een nieuwe wetgeving, en een deel van zijn eerste absolute macht gaf hij aan een gekozen volksvertegenwoordiging om het rijk te besturen. Zo maakte Theseus de naam Athene, als bakermat van de democratie, tot een monument dat de tijd zou trotseren.'
Deze Griekse democratie wordt als de oervorm van de Westerse democratie beschouwd. Men verwijst dikwijls naar Athene als allereerste politieke democratie. Deze visie wordt sterk bekritiseerd door de Indiase econoom Amartya Sen en de Belgische antropoloog Rik Pinxten. Voor Sen is democratie een bestuursvorm die er naar streeft zo systematisch mogelijk samenlevingsafspraken te maken met het oog op een zo groot mogelijke participatie aan de maatschappij. De dialoog is hierbij het belangrijkste middel. ‘We live in a World in which there are a lot of other people, and we can give them room for their own way of living even without adopting their way as something that we must see as a good thing to promote.(...) Being considerate of the desires and pursuits of others need not be seen as a violation of rationality.' Deze democratische tradities vindt men in talloze culturen tot heel ver in het verleden (Azië, Afrika en Amerika). In de Griekse democratie is er al sprake van een vernauwing of uitsluiting van bepaalde groepen in het democratisch beslissingssysteem. Vrouwen konden niet gekozen worden als Atheense volksvertegenwoordigers. Pinxten: ‘Vanaf de Oude Grieken vernauwt die traditie tot een verkiezingsvorm. (...)Hij (Sen) stelt dat die vernauwing zowel de participatie als de dialoog tussen alle betrokkenen reduceert of uitsluit.'
Terug naar Theseus; hij is de eerste Atheense koning die muntgeld sloeg met daarop de beeltenis van de stier van Poseidon. ‘Om Herakles, die zijn vader Zeus tot beschermheer van de Olympische Spelen had gemaakt, naar de kroon te steken, maakte Theseus zijn vader Poseidon tot beschermheer van de Isthmische Spelen.' Deze spelen omvatten zowel sportieve als kunstzinnige wedstrijden.
Theseus stond al snel bekend om zijn rechtvaardigheid en zijn bereidheid om wie in nood was te helpen. Hij kwam onmiddellijk op voor de vluchtelingen die in een oorlog tegen Thebe hadden gevochten en hem vertelden dat Thebe hun gesneuvelde makkers onbegraven liet liggen als voer voor honden en gieren. Hij veroverde Thebe en liet alle gesneuvelde soldaten vrijgeven om te begraven. ‘Verder eiste hij geen enkele schatting. Theseus verbood zijn mannen zelfs te plunderen of te moorden: het doel was bereikt en wraak was niet aan de orde. Daarmee wekte hij veel verbazing bij vriend en bij vijand.' Zo zocht en kreeg Oedipus aan het einde van zijn leven asiel van Theseus in Kolonos, een voorstad van Athene.