Zeezicht 1
08 Festival

Persreacties 08 Festival - seizoen 2007/2008

Beeld (Zuid-Afrika)

SA toneel se vier in Den Haag

Jun 17 2008 06:43:11:183PM

Den Haag. – Die Suid-Afrikaanse vlag het hoog én op die verhoog gewapper tydens die pas afgelope 08-fees in die De Appel-teater in Den Haag, Nederland.

Twee nuwe verhoogstukke deur Mike van Graan en Jaco Bouwer het op 7 Junie hier gedebuteer as deel van ’n spesiale uitruilprogram met Suid-Afrika. Dié week van hande vat op die verhoog het Saterdag ten einde geloop.

Die Nederlanders is egter só opgewonde oor die werk van die Suid-Afrikaanse teaterskeppers dat Van Graan byvoorbeeld as “de Ivo van Hove van Zuid-Afrika” beskryf word. De Goede is die artistieke leier en regisseur van die Toneelgroep Amsterdam en word allerweë gereken as Nederland se top-teaterskepper. Hy is ’n voormalige direkteur van die Holland-fees en word gereeld na New York genooi om daar te werk.

Van Graan se Insomnia, geskoei op sy heel jongste opdragdrama, Odysseus van Holland, het saam met Bouwer se Power in Den Haag gedebuteer. Die opvolg van sy bekroonde Bafana Republic en die Amerikaanse drama Yellowman, wat tydens vanjaar se KKNK gedebuteer het met ’n Suid-Afrikaanse rolverdeling, was ook deel van die 08-fees in Den Haag.

Insomnia en Power vorm saam met Wannie de Wijn se Guests ’n drieluik wat eersdaags in Kaapstad opgevoer word. Daarná reis dit na die Nasionale Kunstefees in Grahamstad en word laastens tydens die jaarlikse 969-fees in die Wits-teater in Braamfontein, Johannesburg, opgevoer.

Die drie werke word in Suid-Afrika ál drie op een aand opgevoer. Dit is kort, eksperimentele stukke wat sowat 45 minute elk duur en is ’n mengsel van dans, beweging, toneelspel en improvisasie.

Volgens Aus Greidanus en Gerrit Dijkstra van De Appel-toneelgroep was die proses van teaterskepping belangriker as die produk. Hulle wou juis gehad het die skrywers en regisseurs moes sonder ’n teks werk en die stukke saam met jong dramastudente en veterane in die teaterbedryf skep.

In al drie die dramas is dramastudente van Kaapstad, Johannesburg, Amsterdam, Arnhem en Maastricht tesame met gevestigde akteurs. Een van die Nederlandse verhoogsterre wat in Guests gesien kan word, is Sacha Bulthuis wat ’n verbluffende vertolking lewer.

Volgens David Geysen, wat Van Graan se Insomnia geregisseer het, is daar groot verskille tussen teater in Nederland en Suid-Afrika. “Zuid-Afrikaanse acteurs doen veel aan method-acting, acteren gebaseerd op je eigen ervaringen. Nederlandse acteurs zijn vaak wat afstandelijker en opzichte van hun personage.”

Van Graan het dit ook beaam en gesê dat die Nederlanders baie metafories te werk gaan en beeldryk met suggesties op die verhoog werk. “Suid-Afrikaanse toneel is meer direk en politiek betrokke.”

Ondanks die spannende sokkerwedstryd tussen Nederland en Frankryk is die stukke tydens die 08-fees goed bygewoon en was die artistieke en kulturele gesprek met Suid-Afrika vir die Nederlandse gehore, akteurs en teatermakers vol opwinding.

Al drie die stukke is polsende, bruisende en onkonvensionele dramas wat die grense van die tradisionele teaterskepping oorspoel. Veral Insomnia sal byval vind by jong gehore danksy ’n soort rave-klankbaan wat deur Carl Beukman saam met die regisseur Geysen geskep is.

Bouwer, wat ook vanjaar die Jong Kunstenaar vir Drama tydens die Nasionale Kunstefees is Grahamstad is, het ’n prikkelende drama geskep wat magspeletjies tussen gesinslede en geliefdes ondersoek. Power herinner by tye aan Maaltyd vir een, wat hier eintlik in ’n maaltyd vir twee ontwikkel is. ’n Man en vrou sit weerskante van die verhoog by tafeltjies en eet alleen, maar kyk deurentyd na mekaar.

Tussen hulle is daar tafels wat mettertyd deur die groep spelers, wat ook ’n gehoor, toeskouers of hul kinders kan wees, afgebreek word.

Power bevat plek-plek elemente van Bouwer se vorige werk, maar is veel meer konseptueel en bied heelwat stof tot nadenke.

Volgens Dijkstra van De Appel-toneelgroep is dit inderdaad ’n “luuksheid’’ wat hulle aan Bouwer gebied het om vir sowat drie weke lank te kon repeteer en op só ’n manier met studente te werk.

Hopelik is dié projek in die toekoms deel van ’n groter, volhoubare uitruilprojek tussen Nederland en Suid-Afrika.

Vir meer inligting oor die produksies of om kaartjies te bespreek, besoek Computicket en kyk na 08 – De Appel meets South Africa op die internet.

Kaartjies vir die Grahamstad-opvoerings kos slegs R50 per persoon of R30 vir die voorskou. Die opvoering van al drie stukke duur sowat 140 minute met twee pouses tussenin. ) Kobus Burger besoek Nederland op uitnodiging van die Teater- instituut van Nederland. ) kburger@beeld.com

De Telegraaf

EEN ZOMERS THEATERGEVOEL

door Esther Kleuver - English version

In 2006 organiseerde Toneelgroep De Appel het 06 Festival, waarbij intensief werd samengewerkt met Zuid-Afrikaanse theatermakers. Dit bleek voor herhaling vatbaar, vandaar dat het publiek nu tijdens het 08 Festival opnieuw op een avond wordt getrakteerd op drie, totaal uiteenlopende voorstellingen. Daarbij is er niet alleen een prettige wisselwerking ontstaan tussen twee culturen, maar ook tussen routiniers en jong, fris talent. Want de Appelacteurs worden omringd door studenten van de Nederlandse en Zuid-Afrikaanse toneelscholen.

De jonge Zuid-Afrikaanse regisseur Jaco Bouwer is voor zijn voorstelling 'Power ' de vloer op gegaan met zeven studenten en de Appelacteurs Geert de Jong, Jules Terlingen en Bob Schwarze. De theatermaker werkt vaak met een versmelting van dans en theater en dat is te zien in het eindresultaat. De uit improvisaties ontstane voorstelling is behoorlijk fysiek en neigt zelfs richting de mime. De Jong en Terlingen spelen een ongelukkig echtpaar dat stilzwijgend hun maaltijd eet aan tafel. Er gaapt een enorme afstand tussen de twee, die opgevuid wordt door een grote hoeveelheid negatieve gedachten, verwijten en herinneringen, gestalte gegeven door de studenten. Niet alle jonge spelers beschikken al over het vermogen om de aandacht van het publiek voldoende vast te houden zonder te gaan overcompenseren. Dat levert een interessant contrast op met De Jong en Terlingen die, hoewel ze niets zeggen, toch boeiend blijven om naar te kijken. Er valt dus nog een hoop te leren, maar ondertussen maken het enthousiasme en de bevlogenheid van de studenten een boel goed.

'Odysseus van Holland' werd speciaal voor het festival geschreven door de Zuid-Afrikaanse theatermaker Mike van Graan. Hij onderzoekt hierin hoe globalisatie en neo-kolonialisme onze hedendaagse wereld beinvloeden. We zien de dringende vraag vanuit onze maatschappij om integratie voorbij komen, maar ook het feit dat het Westen andere regimes veroordeelt en voortdurend zijn eigen normen en waarden probeert op te dringen. Regisseur David Geysen ging met het materiaal aan de slag en verpakte het in een langgerekte, ritmische aanklacht, 'Insomnia' geheten. Met een speelvloer die bezaaid is met krantenpagina's, de prachtige muziek van Carl Beukman en een bijna stripachtige manier van spelen (overigens bijzonder sterk uitgevoerd door de studenten, aangevuld met Hugo Maerten en Isabella Chapel), heeft Geysen een origineel en verfrissend stuk neergezet.

Absurdistisch, maar vooral erg hilarisch is 'Guests' van Wannie de
Wijn, over verloren zielen die geconfronteerd worden met hun vooroordelen, dromen, taalbarrieres, misvattingen en een begrip als gastvrijheid. De studenten worden bijgestaan door een komische Judith Linssen en een onweerstaanbare Sacha Bulthuis. Het moet voor de studenten een ongelooflijke kans zijn om nu al van zo dichtbij een actrice van deze klasse aan het werk te zien. De studenten leveren zelf overigens ook prima (ensemble)werk af. Ze krijgen daarbij zelfs de kans om vast wat van hun eigen persoonlijkheid te laten doorschemeren en dat ziet er veelbelovend uit. Er zit zeker interessant talent bij. Jammer dat het stuk zelf op een gegeven moment een beetje verzandt in navelstaarderij, wanneer de studenten laten zien hoe het er bij toneelrepetities aan toe kan gaan.

Dat neemt niet weg dat de optelsom van deze drie voorstellingen een heerlijk zomers theatergevoel oplevert, met variatie als toverwoord. Met het 08 Festival heeft Toneelgroep De Appel een zeer prettige afsluiting van het seizoen in handen. Het is te hopen dat het een blijvertje wordt.

AD Haagsche Courant

Theatermakers verdwalen in voetsporen van Odysseus

door Maja Landeweer - English version

Odysseus slaagde er niet in de weg terug naar huis te vinden. En ook de theatermakers die een productie maakten voor het 08 Festival bij Toneelgroep De Appel lijken verdwaald. De opdracht was: laat je inspireren door de mythische figuur die jarenlang over de zeeën doolde. Bij de Zuid-Afrikaanse theatermaker Jaco Bouwers resulteert dat tot de montagevoorstelling Power, ontstaan uit mprovisaties rond het thema macht. Helaas zijn die scènes op een schoolse manier aan elkaar gebreid zonder een helder idee. De jonge talenten van toneelscholen uit Nederland en Zuid-Afrika komen dan ook nauwelijks uit de verf.

Net als het 06 Festival twee jaar geleden is ook het 08 Festival een samenwerking tussen Appelacteurs en studenten van toneelopleidingen in Zuid-Afrika en Nederland. Speciaal voor deze editie van het evenement - dat culturele uitwisseling en het stimuleren van talent tot doel heeft - schreef de Zuid-Afrikaanse toneelschrijver Mike van Graan het stuk Odysseus van Holland, door de jonge Appelregisseur David Geysen omgedoopt tot Insomnia. De tekst, die over de integratieproblematiek handelt, blijft erg aan de oppervlakte. En daar kunnen zelfs de prachtige betekenisvolle beelden van Geysen niet aan helpen.

De enige die volledig in de missie is geslaagd, is regisseur Wannie de Wijn. Ook hij sloeg aan het improviseren. Het resultaat - Guests - refereert alleen in de verte nog aan het Odysseusthema, maar is wel een kloek afgerond en hilarisch theater-stuk. Het begint mysterieus, met acteurs die verdwaasd over het toneel paraderen. Pas aan het eind valt alles op zijn plek. Een sterk staaltje van vertelkunst.


| Meer