Zeezicht 1

Volle maan

Deel 2: Isabelle Eberhardt, rekoefeningen

Judith de Rijke

Een gesprek met Judith de Rijke

Het tweede deel van Volle maan is gebaseerd op het leven en werk van Isabelle Eberhardt (1877-1904).

Waar heb je je verstopt. Meisje? Rokketokketok, waar ben je?
Ik tuur door zonnespleetjes, zie de kronkelende weg... En zwaai naar je
.'

Wie is Isabelle Eberhardt?

Judith: ‘De voorstelling Isabelle Eberhardt, rekoefeningen gaat precies over die vraag. Het is een zoektocht naar de Frans-Russische schrijfster en ontdekkingsreizigster die rond 1900 als balling in Genève werd geboren. Wie is die jonge vrouw die, verkleed als man en bekeerd tot de islam, de woestijn van Noord-Afrika ingaat. Wat beweegt haar, om het vertrouwde, conventionele burgerbestaan, het negentiende eeuwse Europa achter zich te laten en in dat rauwe, onbekende woestijnlandschap van Afrika een nieuw bestaan op te willen bouwen?'

Gewapend met deze vragen gaan vier actrices in de voorstelling op zoek. Ze bijten zich vast in het literaire werk van Eberhardt, alsook in de nomadische ziel. Ze nemen het publiek mee op een theatrale reis waarin ze langs de belangrijkste momenten uit het leven van Isabelle Eberhardt gaan.

Een andere centrale vraag betreft deze vier vrouwen zelf, wat vertelt dit zoeken over hun eigen drang tot avontuur, vrijheid en seksualiteit.

Dat het niet altijd makkelijk is om het leven gewoon maar te leven, of dat nu hier is anno nu, of rond 1900 in de woestijn, dat gaat het publiek aan den lijve ondervinden. En dat het uiteindelijk behoorlijk ingewikkeld is om te begrijpen wie Isabelle Eberhardt was, maar ook wie wij mensen zijn.'

Wat fascineert je aan Isabelle Eberhardt?

Judith: ‘Wat me het meest trof toen ik de biografie, de dagboekfragmenten, de vele brieven en artikelen van Eberhardt las, was dat ik haar nergens kon vinden. De persoon Eberhardt. Ik las over de Franse overheersing in Algerije, over de op hol geslagen westerse consumptiemaatschappij, over sociaal onrecht, over de Islam. Zeer inspirerend allemaal en voor die tijd ook zeer uitgesproken en behoorlijk tegendraads. Maar nergens, ook niet tussen de regels, vond ik haar, de schrijfster zelf. En hoe meer ik over haar las, hoe meer ik de indruk kreeg dat niet alleen ik, maar dat ook anderen die over haar hadden geschreven, haar niet leken te vinden. Zo doemde een portret op van een vrouw die ergens, onderweg, zichzelf was kwijtgeraakt. Wat nu, vroeg ik me af, wanneer je zoekt naar iets belangrijks, iets waartoe je letterlijk alle (pijn)grenzen over gaat, maar dat wat je zoekt, je identiteit, je geschiedenis, lijkt verloren te zijn gegaan.... Toen, met die vraag, zag ik voor het eerst Eberhardt denk ik, een glimp van haar. En het was dat moment, dat ik gefascineerd door haar raakte en een voorstelling over haar wilde maken.'

Over Judith de Rijke

De toneelstukken van Judith de Rijke hebben doorgaans een sterke eigen signatuur, waarin een combinatie van humor en tragiek samengaan met een ruw soort poëzie. Ze schrijft en regisseert met muzikaliteit en gebruikt sterke, gedurfde beelden. In haar stukken figureren vaak disfunctionele families met altijd een vleug absurditeit. Haar karakters zijn gevangen tussen extreme gevoeligheid en primitieve driften. Ondanks soms grote symboliek zijn haar stukken humorvol, herkenbaar en vol mededogen.

Over Isabelle Eberhardt

Isabelle Eberhardt (1877-1904) was een Frans-Russische journaliste en buitenechtelijke dochter van een Russisch aristocrate. Een grote onzekerheid is de nooit achterhaalde identiteit van haar vader: ‘Ik ben een nomade en zal dat mijn hele leven blijven. Ik ben verliefd op verre onbekende streken'. Ze trok te paard, verkleed als moslimman en gebruikmakend van de schuilnaam Si Mahmoud, door de Noord-Afrikaanse woestijn. Ze rookte hasj, dronk en had ‘vrije seks'. In haar werk nam ze het vaak op voor de door de Franse kolonisators onderdrukte Algerijnse bevolking. In 1900 ontmoette ze de liefde van haar leven; Sliman Ehni, een Algerijnse soldaat met wie zij volgens de islamitische rituelen trouwde. Isabelle Eberhardt stierf op zevenentwintigjarige leeftijd. Ze is begraven op de Mohammedaanse begraafplaats te Aïn-Sefra (Algerije).

IE

Uit het dagboek van Isabelle Eberhardt

‘Voor de buitenwereld doe ik  me voor als een cynisch schepsel, een losbol die zich nergens iets van aantrekt (...) Tot nu toe heeft niemand dit masker kunnen doorprikken en mijn ware ziel gezien, die gevoelige, zuivere ziel die zich zo hoog verheft boven het vulgaire en platvloerse gedoe waar ik uit minachting voor de heersende normen en ook uit een zonderlinge behoefte om te lijden, mijn fysieke wezen graag heen sleep. Ja, niemand is erin geslaagd te begrijpen dat in deze boezem die alleen door genotsdrang bezield lijkt, een edelmoedig hart klopt, dat vroeger overliep van liefde en tederheid, en nu nog gevuld is met een eindeloos medelijden jegens alle schepselen die lijden onder onrecht, die zwak en onderdrukt zijn... een trots en onbuigzaam hart dat zich uit vrije wil volledig geeft aan een dierbare zaak, aan de islamitische zaak waarvoor ik graag op een dag dit vurige bloed zou willen laten vloeien dat bruist in mijn aderen. Tot op heden is niemand erin geslaagd dit alles te begrijpen. Ik zal dus halsstarrig de verdorven dronkaard blijven, de branieschopper die deze zomer zijn dwaze hoofd op hol liet brengen in de bedwelmende onmetelijkheid van de woestijn.'

tekst/regie Judith de Rijke
spel Nadia Amin, Marguerite de Brauw, Isabella Chapel en Judith Linssen

| Meer