|
|
|
 |
|
door Nico Heemelaar
Voor de tweede keer staat het Appeltheater onder water. Gebeurde dat in 1993 voor Trilogie van het zomerverblijf van regisseur Erik Vos, ditmaal klotst de voormalige tramremise aan de Scheveningse Duinstraat als een 18de eeuws Venetië voor Casanova. De nieuwste marathonproductie geldt als laatste grote klus voor artistiek leider Aus Greidanus sr. die op 1 januari 2015 met pensioen gaat.
Een kleine 70 belangstellenden hebben zich verzameld voor een gratis toegankelijke openbare repetitie in het Appeltheater. Aus Greidanus sr. legt het publiek uit dat ze die middag repeteren op een scène die hooguit vier minuten van de vijf uur durende marathon beslaat, die er straks ogenschijnlijk eenvoudig uit moet zien, maar die misschien wel de lastigste van de hele expeditie is. Even later zal inderdaad blijken hoe listig de scène is om niet onder premièrezenuwen letterlijk in het water te vallen. Vijf mannen komen al zingend aanvaren met een bootje. Het zijn inwoners van Venetië die terugkomen van hun werk. Het zwaar beladen bootje drijft tot zijn bovenrand in het water. Een voor een moeten de mannen op. Eén verschuiving in het bootje, één misstap op de kade en het hele gezelschap dondert letterlijk in de 320.000 liter tellende waterbak.
Toneelgroep De Appel heeft voor Casanova zijn theater omgebouwd tot Venetië. Al in de publieksruimte loopt de gracht die aftakt naar het podium in het theater. Dat toneel is een plein waaromheen de tribunes zijn gebouwd. Tussen de drie bedrijven van het stuk krijgt het publiek een diner en een dessert geserveerd. Om de hele operatie mogelijk te maken is de kleine zaal van het Appeltheater ook omgebouwd tot eetgelegenheid. Voor het zover is fungeert dezelfde kleine zaal als kostuumatelier. Naaisters leggen er de laatste hand aan de 170 kostuums die de 12 acteurs moeten dragen. De operatie Casanova gaat net als haar naamgever voor het maximaal haalbare.
,,Voordat we aan deze productie begonnen wist ik over het personage Casanova niet veel meer dan de gemiddelde Nederlander,'' zegt Aus Greidanus jr. die de hoofdrol speelt. ,,Het was een enorme versierder, iemand die zich voor aristocraat uitliet, maar dat helemaal niet was. Met zijn charme wist hij alle hoven in Europa binnen te dringen en versierde hij iedere vrouw die hij tegenkwam. Een soort Berlusconi-figuur van de 18de eeuw.''
Casanova noemde zich schrijver, wiskundige, filosoof, maar de intelligentsia in zijn tijd hadden niet veel op met deze charlatan en noemden hem een clown. Als niet-christen huldigde Casanova het principe van ‘pluk de dag'. Hij was decadent en geloofde in occulte zaken zoals de in die tijd opkomende astrologie. De macht van het volk die uitmondde in de Franse Revolutie van 1789 vond hij maar niets. ,,Hij was eigenlijk een rechtse rakker,'' zegt Aus Greidanus jr.. ,,Praat je over theatraal interessante persoonlijkheden uit zijn tijd, dan spraken mensen als Voltaire of Rousseau veel meer tot de verbeelding. Wat Casanova wel bijzonder maakte was de tijd van grote veranderingen in Europa waarin hij manoeuvreerde. Hij is ook behoorlijk oud geworden voor zijn tijd. Dat hij zelf zijn memoires heeft geschreven, een kleine 5000 pagina's dik, is ook al bijzonder. Als ¼ deel van zijn aantekeningen op waarheid zou berusten, ook dan al heeft hij een ongelofelijk leven geleid.''
Parallellen met de huidige tijd zijn er volgens Greidanus genoeg. De gretigheid van Facebook-gebruikers zich mooier dan de werkelijkheid te presenteren, de na-mij-de-zondvloed mentaliteit van de onverzadigbare consument, de verering van de jeugd door de reclamewereld, seksuele onverzadigbaarheid, het zijn stuk voor stuk thema's die aansluiten bij de belevingswereld van Casanova. ,,Dat we met het huidige virtuele tijdperk nu een net zo grote revolutie meemaken als Casanova met alle maatschappelijke en politieke veranderingen in het Europa van de 18de eeuw is meegenomen, maar daar gaat het in deze voorstelling niet om,'' zegt Aus Greidanus jr.. ,,Theater is er om te verleiden en dat doen we met alle poeders en pruiken die bij Casanova's tijd horen. Als bezoeker moet je vijf uur lang met deze man meewillen, ook al weet je dat het een enorme bedrieger is. Na een flamboyant leven is het met Casanova niet goed afgelopen. Maar het siert hem dat hij die consequentie voor lief neemt en niet anderen de schuld geeft.''