|
|
|
 |
|
Jezus in Zie de mens
Arie de Mol is vanaf januari 2015 artistiek leider van Toneelgroep De Appel. Zie de mens is zijn eerste regie bij het gezelschap. Wereldpremière van een nieuwe tekst geschreven door Erik-Ward Geerlings; een theatermarathon over de kracht van geloven.
De mens achter de mythe
Het verhaal van Jezus van Nazareth kennen we uit de evangelies, die jaren na zijn dood werden opgetekend. In Zie de mens wordt gezocht naar de mens achter de mythe. Hoe reageerden zijn volgelingen en familie op zijn missie en zijn vuur? Wat waren hun drijfveren en dilemma's?
De zoekende mens
De opkomst van de beweging rond Jezus speelde zich af tegen de achtergrond van de Romeinse bezetting. Een tijd van onderdrukking en honger. Veel mensen zijn op zoek naar een beter en rechtvaardiger leven. We volgen een aantal van deze zoekenden, die stuk voor stuk in de ban raken van de man die hun leven richting en doel geeft. Maar Jezus leert ze meer dan het geloof in een mooie toekomst; hij daagt iedereen uit het eigen doen en laten onder de loep te nemen. De beweging groeit explosief en vormt al snel een bedreiging voor de Romeinse en Joodse overheden. Jezus wordt bestempeld als staatsgevaarlijk, de vogelvrij verklaarde groep moet onderduiken, maar de arrestatie van Jezus is onafwendbaar. Als hij vervolgens sterft aan het kruis, slaat de ontreddering bij de volgelingen toe. Zullen ze zich hun kracht en overtuiging laten ontnemen en eindigen in vertwijfeling? Of kan hun geloof juist bovenmenselijke proporties aannemen en hen bevrijden van de angst voor pijn en de dood?
Arie de Mol over Zie de mens
‘Ik heb een voorliefde voor groot opgezette verhalen, waarin universele thema's worden aangesneden. Al langere tijd loop ik rond met het idee om mijn tanden te zetten in het leven van Jezus. Ik wil het verhaal ontdoen van zijn religieuze karakter en de heiligheid en juist op zoek gaan naar de puur menselijke kant ervan. Dat heeft me altijd al geboeid. Om te beginnen gaat het over een mensenleven, van geboren worden tot sterven. Dan het aspect van de vriendschap tussen Jezus en zijn vertrouwelingen en het verraden van die vriendschap. Maar ook de behoefte aan zingeving van de mens. Wat drijft al die volgelingen? In hoeverre worden zij beheerst door kuddegedrag of zelfs massahysterie? De behoefte aan een held. En de ophemeling van die held, gepaard gaand met blind vertrouwen. Dan is er het subversieve element in het verhaal. Het verzet, de opstand, het fanatisme, de woede. Het aanvallen van de macht of het establishment. Zonder wapens en geweld, wat die beweging moeilijk grijpbaar maakt. En natuurlijk het dilemma van de overheid. Wat doen we met die opstandeling? Hoe groot laten we de populariteit van zijn beweging worden? Wat is wijsheid? Dit verhaal bestaat eigenlijk uit een oneindige reeks algemeen menselijke thema's en motieven.'
Zingeving van het leven
Zie de mens gaat over hoe mensen hun leven zin proberen te geven. Hoe ze op zoek zijn naar een rechtvaardiger leven. Eerder dan het waarachtige leven van Jezus te vertellen, zoeken we naar hoe en waarom mensen zingevers worden. Sommige mensen inspireren. Hun ideeën en uitspraken geven ons nieuwe inzichten of stof tot nadenken. Jezus is zo'n mens. In het stuk gaan we na hoe Jezus anderen inspireerde tot zingeving. Maar ook hoe verwachtingen gepaard gaan met desillusie en hoe geloof en twijfel keerzijdes zijn van eenzelfde medaille. Want niets is absoluut. Al zeker de waarheid niet.
Arie de Mol: ‘Jezus had ontegenzeglijke kwaliteiten waardoor mensen hem achterna liepen. Als regisseur wil ik de focus juist leggen op de mensen om hem heen. Hoe homogeen en fanatiek was die groep? En wat zochten ze in hem of beter, in het leven?'
Historisch onderzoek
Ruim een half jaar zaten regisseur Arie de Mol, schrijver Erik-Ward Geerlings en dramaturgen Alain Pringels en Mart-Jan Zegers met hun neus in de Bijbel en in een rijk gevulde bibliotheek. Er bestaan nagenoeg geen historische feiten over Jezus. Het enige historisch document is de veroordeling tot kruisiging door Pontius Pilatus. De opdracht was om door de mythe heen een beeld te krijgen van het menselijk drama dat zich heeft afgespeeld. Het perspectief van waaruit Arie de Mol dit wil vertellen is vanuit de omgeving van Jezus: zijn vrienden, familie en tegenstanders.
Schrijver Erik-Ward Geerlings over Zie de mens
‘Ik hoop dat atheïsten een mildere blik op het geloof krijgen. En fanatieke gelovigen ook. Het lijkt me heel mooi mocht Jezus klinken als een eenvoudig mens. Van oorsprong is hij een volkse jongen. Ik voorzie een mengsel van realisme en volkstaal met een Bijbelse taal, die Jezus langzaam de scènes binnensmokkelt. Ik wil hem zoveel mogelijk beeldend laten spreken. Op een manier die dan door zijn omgeving wordt nagebootst. En die metaforen gaan dan een eigen leven leiden. Om mij tot hem te kunnen verhouden moet ik die man serieus nemen, anders kan ik niet over hem schrijven. Wat me vooral voor hem inneemt is zijn optimisme, zijn geloof in de goede krachten van een mens. En dat in een cynische wereld. Het gaat in deze voorstelling niet over Jezus Christus, maar om Jezus van Nazareth, dat zijn twee heel verschillende figuren. De Christusfiguur is gecreëerd door en voor de kerk. Als je die kerkelijke ballast wegschraapt kun je de menselijke figuur blootleggen. Maar Zie de mens gaat niet alleen maar over de persoon Jezus van Nazareth. Het is ook een maatschappelijk drama, waarin Jezus de autoriteiten confronteert met ongemakkelijke waarheden. De mensen om hem heen, zijn familie en zijn volgelingen, maken iets van hem dat hij aanvankelijk helemaal niet wilde zijn, iets bovenmenselijks. Het gaat dus over radicalisering, zowel van een idee als van heel herkenbare menselijke gevoelens.'
Moet niet ieder mens in iets geloven?
Wat bezielt een eenvoudige zoon van een timmerman, die dankzij een grote gevoeligheid genezingsgaven heeft, om met een aantal volgelingen van dorp naar dorp te trekken, waar hij zich geweldloos verzet tegen taboes, opgelegd door de Joodse priesterkasten en tegen de Romeinse bezetter? Wat beweegt mensen om zo iemand te volgen? Heeft iedereen dezelfde redenen om zo iemand te volgen? Kan zo iemand door God gestuurd zijn? Wat was het belang voor de Joodse priesterkasten en voor de Romeinen om Jezus ter dood te brengen? Waarom werd deze executie een gebeurtenis die nog eeuwenlang nazindert? Nee, we willen ons in deze voorstelling niet buigen over geloofskwesties, maar wel over de impact die geloof kan hebben op het menselijk leven. Moet niet ieder mens in iets geloven om mens te kunnen worden, zij het liefde, God, kunst, rechtvaardigheid, arbeid of gelijkheid. En waarom? Een vraag die open blijft. Of misschien klinkt als een echo van wat de Italiaanse filosoof Giorgio Agamben stelde: ‘Omdat de wereld, in al zijn nietigheid, geen genade of verlossing wil, maar rechtvaardigheid.' Want schuilt in dit credo niet het subversieve van Jezus' boodschap?
In niets meer wil ik lijken op dat hooghartige beest
met zijn niet te stuiten leger aan driften
dat met hebzucht en trots de wereld denkt te dienen
en opgejaagd door jaloezie en rancune
aan de kleinste gevoelens te gronde gaat'
Jezus in Zie de mens
Zie de mens
tekst Erik-Ward Geerlings
regie Arie de Mol
spel Marguerite de Brauw, Isabella Chapel, David Geysen, Geert de Jong, Judith Linssen, Hugo Maerten, Bob Schwarze, Martijn van der Veen en Iwan Walhain
decor/kostuums Theo Tienhooven
muziek en geluid Carl Beukman en Erik Vandenberge (live)
licht Gé Wegman
dramaturgie Alain Pringels en Mart-Jan Zegers
speelperiode donderdag 2 april t/m zondag 31 mei en vrijdag 18 september t/m zondag 11 oktober 2015
première zondag 5 april 2015
aanvang 17.30 uur en zondag 14.30 uur (m.u.v. 5 april), grote zaal Appeltheater (aanvangstijden onder voorbehoud)
kaarten € 75,-/UITpas € 72,50/Appelvrienden € 70,-/CJP, studenten- en cultuurkaart € 65,- (woensdag/donderdag € 50,- )/Ooievaarspas en ACT Pas € 50,-
try-outs € 70,-/€ 67,50/€ 65,-/€60,- (woensdag/donderdag € 45,- )/€ 45,-
Voor Zie de mens Extra klik hier