|
|
|
 |
|
Sinds januari heeft Arie de Mol de artistieke leiding overgenomen van Aus Greidanus bij Toneelgroep De Appel. De Mol, zelf opgegroeid in vissersdorp Katwijk, is blij met zijn positie bij De Appel in Scheveningen en is trots deel uit te mogen maken van een bijzondere club die naar eigen zeggen bijna een familie is. Hij hoopt met de komende toneelstukken een breed publiek te trekken en bestaande vooroordelen over theater te doorbreken. "Ik heb een broertje dood aan elitaire kunst, dat predicaat wil ik niet."
interview door Eileen Bosman
"Ik kende De Appel natuurlijk al wel, maar ik zou liegen als ik zou zeggen dat het mijn droom was om hier ooit te werken, want ik had altijd een eigen gezelschap", vertelt De Mol in alle eerlijkheid, terwijl hij aan een van de tafels in de foyer zit. Dezelfde foyer die ooit de stal was voor de paarden van de Haagse tramremise en qua uitstraling nog steeds die historie ademt. Her en der werken wat mensen druk aan het decor voor de theatervoorstelling ‘Zie de mens', die op eerste paasdag in première gaat. Dat is een marathon voorstelling van vier uur, met diner, over het leven van Jezus van Nazareth. Een verhaal waar de geboren Katwijker altijd al iets mee wilde doen. "Mijn jeugd is doordrenkt geweest met dit verhaal. Bij De Appel heb je de mogelijkheid om zo'n grote voorstelling te maken. Het heeft een eigen huis en dat geeft een enorme vrijheid. Normaal gesproken maakte ik iets en dat moest ik verkopen aan theaters. Hier ben je baas in eigen huis, dat is uniek. De Appel heeft een autonome plek in het theaterveld."
Actuele historie
Voor De Mol is het belangrijk dat een stuk verband houdt met de actualiteit. ‘Zie de mens' gaat dan wel over een eeuwenoud verhaal, maar religie speelt tegenwoordig weer een dusdanig grote rol in het dagelijks leven dat dit volgens de artistiek leider het juiste moment is om ‘Zie de mens' te lanceren. "De strijd tussen de Islam en het westen beheerst de kranten. Het verzetten tegen een orde, radicalisering, een grote omwenteling voor ogen hebben of het terug vinden van morele waarden, zijn allemaal zaken die nu ook spelen. De grondslag is een religieus stelsel en de vraag of God wel of niet bestaat. Zo ja, hoe nederig stel je je dan op als mens?"
Op vijf april, eerste paasdag, gaat de voorstelling in première en speelt tot en met mei, om vervolgens in oktober weer verder te gaan. In juni zal er met ‘Zie De Appel buiten' een route langs drie locaties zijn waar kleine stukken opgevoerd worden. Eind van dit jaar brengt De Mol een typisch vissersverhaal naar de bühne. ‘Op Hoop van zegen', voor velen verplichte kost op de middelbare school, zal zich afspelen in het Appeltheater. "Komt weer dat dorp van mij door, want ook dit is echt mijn verleden. Niet direct natuurlijk,maar ik ken genoeg mensen die een broer, oom of vader hadden die niet zijn terug gekomen van de haringvangst. Dat zijn diepgewortelde emoties in de samenleving, zeker toen de schepen kwetsbaarder waren, zoals in de tijd van ‘Op hoop van zegen'. Het waren met name vrouwen, kinderen en bejaarden die achterbleven. In die zin leken al die kustplaatsen op oorlogsgebieden, waar de achtergeblevenen wachtten tot de mannen veilig terugkeerden. Die onzekerheid speelt in de wereld van nu ook nog, overal waar oorlog is. De anekdote van het stuk is historisch, maar het onderwerp is universeel."
Met ‘Op Hoop van zegen' vertelt Toneelgroep De Appel het meest bekende verhaal van Heijermans. Iedereen kent de legendarische uitspraak ‘de vis wordt duur betaald' en met dit stuk wil De Mol duidelijk maken dat De Appel er ook voor de Scheveningers is. Sowieso is de artistiek leider een fan van Heijermans, de schrijver die zo dicht bij het volk staat, zich volledig verdiept in de wereld van de karakters in zijn verhalen en feilloos spreektaal weet te vatten in schrift. "Zo kom je veel dichter bij de kern en spreektaal werkt in het theater", vindt De Mol. Hij vervolgt lachend: "We praten lang niet allemaal netjes. Ik vind het nooit raar als iemand slordig spreekt, maar denk wel bij iemand die heel afgemeten praat, ‘stel je niet zo aan'!"
Theater is een belevenis
"Ik wilde iets met Scheveningen doen", gaat De Mol verder als hij vertelt over hoe hij een breder publiek naar het theater probeert te krijgen. Hij wil de mensen aangenaam verrassen en de drempel van het theaterbezoek verlagen. "Door een divers aanbod te bieden, wil ik alle type bezoekers binnen hebben. Ik ben een groot liefhebber van toneel en ik vind dat iedereen het verdient om een mooie voorstelling binnen zijn belevingswereld te krijgen."
"Als je iets maakt voor de massa, krijg je ook alleen maar de massa binnen. Wij maken ook moeilijkere dingen, die minder evident zijn. We graven diep op inhoudelijk gebied. Daar hoef je echt niet vies van te zijn, want we zorgen wel dat het pruimbaar is!" De Mol benadrukt dat diepgang niet betekent dat humor geen grote rol kan spelen. Het één sluit het ander niet uit. "Diepgang hoeft niet meteen zwaar te zijn, daar kun je best bij lachen. Voor mij is het spannend om mensen binnen te halen die niet zo geneigd zijn cultuur te absorberen en zo langzaam de vooroordelen weg te poetsen."
Preventieve kunst
Er bestaan niet alleen vooroordelen over het vermeende elitaire karakter van theater kunst,maar ook over de noodzaak ervan. De Mol is ervan overtuigd dat theater, en cultuur in het algemeen, gezond voor ieder is. "Net als dat je preventief je bloeddruk laat meten, is het ook goed om preventief je geest en ziel gezond te houden. Kunst is daar een middel voor. Die helende werking wordt onderschat. Bij bezuinigingen is cultuur het eerste waar men van zegt dat we dat niet nodig hebben, maar dat is niet zo. Al die emoties en fantasie die cultuur losmaakt hebben zowel de samenleving als het individu nodig."
Met mooie, aansprekende en bijzondere producties wil De Mol tot alle lagen van de samenleving doordringen door het publiek aangenaam te verrassen. "Mensen zeggen vaak dat theater niets voor hen is, terwijl ze nog nooit een toneelstuk hebben gezien. Zet één keer die stap, ga tegen je zin in naar het theater. En je zal worden verrast. Saai wordt het hier namelijk nooit."