|
|
|
 |
|
door Bert Jansma
Tijdens het gesprek met regisseur David Geysen in het Appeltheater lopen actrices in balletachtige jurkjes en met wijde kapsels af en aan op weg naar een repetitie van zijn versie van Euripides' Bacchanten, die volgende week in première gaat. Ze doen denken aan ballet, variété. Niet meteen aan die Griekse tragedie die voor het eerst in 405 v. Chr. werd opgevoerd. ‘Circus', helpt regisseur David Geysen me verder op weg, ‘maar ook de Muzen'.
David Geysen (35) liet bij De Appel zien dat hij een oorspronkelijk regietalent is. Zijn Water - onderdeel van de Tuin van Holland - werd allerwegen toegejuicht, zijn regie van Ostrovsky's Het woud bleek eveneens raak. ‘Ik had Bacchanten ooit gezien van Johan Simons bij Hollandia en het raakte me', vertelt hij, ‘puur door de poëtische verhalen en het recalcitrante ervan. Want het is bijna een onmogelijk stuk. Ik zit er al de hele repetitiefase mee in de knoei'. Hij zegt het vrolijk.
Bacchanten is het drama van de god Dionysos die als mens naar de stad Thebe komt, waar Pentheus regeert. Dionysos wil erkenning voor zijn cultus, Pentheus is bang de controle over zijn volk kwijt te raken. Het wordt de op de spits gedreven tegenstelling van verstand en gevoel, van roes en ratio, vrijheid en orde. Met de volgelingen van Dionysos, de Bacchanten, die in extase hun roes beleven en in het woud zelfs mensenvlees eten.
Totaaltheater
‘Ik zoek naar een vorm van totaaltheater', zegt David Geysen'. Ik zoek naar beelden of muziek die tekst kunnen vervangen of die psychologische lijnen invullen. Totaaltheater met beweging, muziek, tekst en fysiek. Bacchanten gaat over een machthebber die een godsdienst niet accepteert. Dan kom je vandaag op Wilders en de Islam, maar dat wilde ik niet, al heb ik dat in de tekstbewerking wel stiekem aangeraakt. Die heerser houdt iets tegen. Dat moet dus wel iets spannends zijn. Iets dat van stad naar stad trekt. Je gaat daarvoor in beeld een vertaling zoeken. Wat zou dat kunnen zijn? Ik dacht aan het circus dat in de stad is. Dat ook spanning geeft. Ik dacht aan clowns die ook het enge hebben, waardoor ze in horrorfilms vaak de moordenaar blijken. Ik dacht aan carnaval, wat er overblijft als het zuipen en de roes voorbij zijn. Iemand die op straat ligt, nog geschminkt als clown. En toen iedereen buiten in Den Haag stond te schreeuwen in de protestactie voor de cultuur, zat ik hier in het decor en dacht: dit stuk gaat ook over mijn vak, dit is mijn schreeuw. De kaalslag die de heerser Pentheus toepast uit angst voor die gevaarlijke cultus van Dionysos, god van de schoonheid, van troost, van kunst en filosofie, van de levenssappen. Niet alleen van de dronkenschap, dat hebben de Romeinen er later van gemaakt'.
David Geysen studeerde af als acteur in Maastricht. ‘Maar het eerste dat ik deed was een regie. De Kleine Johannes. Ik ben theater gaan doen omdat ik, als ik een boek las of een verhaal hoorde, meteen beelden in mijn hoofd kreeg, die ik aan anderen wilde laten zien. Het acteurschap was meer een soort ijdelheid toen ik 18 was en zelf ook op het toneel wilde staan. Nu is het zo dat ik moet regisseren als ik speel en dat ik bij het regisseren denk: laat mij maar gewoon acteren'.