|
|
|
 |
|
door Eric van der Velden
Vrijwel het hele ensemble van Toneelgroep De Appel strandt in een file op het Terschellingse Oerol. Een file met de sfeer van een film van Federico Fellini, hoort Eric van der Velden.
Een file in een uitgestrekte zandvlakte. Een even absurd als intrigerend beeld dat De Appel als vertrekpunt neemt voor wat een van de toppers van het komende Oerolfestival belooft te worden. De theatertechnici van Nederlands oudste (nog bestaande) theatergroep zijn er druk mee geweest: het uitrollen van een stukje nep-asfalt nabij het Groene Strand, en daarop veertig auto's plaatsen die per oplegger vanuit de Haagse repetitieloods naar Terschelling zijn getransporteerd.
Acteurs en musici arriveerden afgelopen weekeind. Onder regie van bedenker en artistiek leider Aus Greidanus maakten zij zich de locatie eigen, want spelen met suizende wind in de oren, zon op het gelaat en zand tussen de bilnaad, is andere koek dan de beslotenheid van de repetitieruimte.
,,Ik hou van locatietheater'', vertelt Greidanus, ,,Het hoort bij De Appel. Ook in ons eigen Scheveningse theater gebruiken we de ruimte altijd zo dat er iets wordt toegevoegd aan een voorstelling.'' Het is niet voor het eerst dat De Appel op Oerol speelt. Samen met het Friese Tryater behoort De Appel tot de grote gesubsidieerde gezelschappen die al vroeg de potentie van het geesteskind van creatief directeur Joop Mulder zagen: ,,Een festival op een prachtig eiland, dat vind je nergens anders. Dat is een heel sterke troef.''
De natuur van Terschelling op een realistische manier integreren vindt hij niet des theaters. ,,De essentie van mijn vak is het niet-kloppende. Zorgen dat Romeo en Julia elkaar níet krijgen. Maken dat Hamlet blíjft twijfelen. In deze voorstelling zie je een extreem contrast tussen cultuur en natuur. Hopelijk zo spannend, dat alleen het beeld al de kracht van een waanzinnig kunstwerk krijgt.''
Vanwaar een file? ,,Het interessante van een file is dat we er allemaal op kankeren, terwijl we er zelf de veroorzaker van zijn. Dat is eigenlijk heel geestig, en ook wel typerend voor ons westerse denken. Of het nou gaat om de financiële crisis, of om de milieuvervuiling, we zijn het allemaal zelf, terwijl wij net doen alsof het buiten ons om gebeurt. Dat is een thema van Blik: het tragikomische van hoe we op onze eigen puinhopen dansen. En hoe we niet in staat blijken tot echte oplossingen te komen. De file gebruiken we als metafoor. Als metafoor voor stilstand.''
Greidanus associeert verder: ,,De snelweg is net zoals een stationshal een plek waar je iedereen tegenkomt zonder echt te ontmoeten. Je beweegt langs elkaar heen, van mafia tot ster, van vrachtwagenchauffeur tot huisvrouw. Totdat de boel tot stilstand komt en je op elkaar aangewezen raakt. Die stilstand geeft je in theorie de kans om een nieuwe maatschappij in te richten Blik gaat ook over dromen, over fantasieën die los komen als mensen uit hun normale doen worden gehaald.''
Een inspiratiebron voor Greidanus zijn de films van de Italiaan Federico Fellini ,,Ik voel me verwant met zijn clowneske manier van kijken, maar ik ben zelf minder romantisch. Ik wil een donkere kant van de mens laten zien''
De Appel dankt zijn faam vooral aan klassiek teksttoneel. Greidanus tekende bijvoorbeeld voor de uiterst succesvolle theatermarathons Tantalus en Odysseus. ,,Blik is daar een reactie op. Even weinig taal en heel veel beeld. Even niet lang, maar kort. Blik is vooral ook kort.''
Vanaf september is Blik ook in het eigen Appeltheater te zien. ,,Dat wordt een soort ‘negatief' van de voorstelling van Oerol. Voor de acteurs is dat heel interessant: je moet je met één voorstelling zien te verhouden tot twee totaal verschillende ruimtes. Op Terschelling speel je op een gigantische vlakte. In het eigen theater barst het stukje file zo ongeveer uit de ruimte.''
Blik, Oerol, vr 12 t/m za 20 juni www.oerol.nl
Blik, Appeltheater, wo 9 september t/m za 31 oktober