|
|
|
 |
|
Over het opsporen van ex-nazi's
Simon Wiesenthal (1908-2005) heeft zijn hele leven jacht gemaakt op nazi-oorlogsmisdadigers die door de mazen van het net geglipt waren: 'Ik wou de spreekbuis worden van diegenen die het niet meer konden vertellen. Want overleven is een privilege waar verplichtingen aan verbonden zijn.' Hij is verantwoordelijk voor de gevangenneming van Eichmann in 1960. In september 2005 overleed hij op 96-jarige leeftijd. Keer op keer benadrukte hij in interviews dat hij niet gedreven werd door wraak. Het ging hem om gerechtigheid. Over Eichmann zei hij in een interview met Trouw (mei 1982): 'Eichmann was voor mij het typische product van een dictatuur, een man die de kleedkamer binnengaat, een uniform krijgt en tegelijk zijn geweten achterlaat. Dat geldt voor elke dictatuur; een dictatuur kan niet zonder bureaucraten die de bevelen uitvoeren.' In de jaren zeventig lag hij mede aan de basis van de onthulling dat de helft van het Oostenrijkse kabinet uit ex-nazi's bestond. Voor het pensioen dateert uit die tijd. In het kielzog van Wiesenthals overlijden verscheen er een artikel in De Morgen over een nieuw spoor dat zou leiden naar de beul van Mauthausen, het concentratiekamp waar Wiesenthal zelf gevangen zat. De kamparts Aribert Heim liet honderden joodse patiënten sterven na experimentele martelingen. Net voor Wiesenthals dood dook een nieuw spoor op; hij zou zich schuilhouden in het Spaanse Dénia. In datzelfde artikel wordt ook Alois Brunner, de rechterhand van Eichmann vermeld. Hij houdt zich schuil in Damascus. Syrië weigert hem te arresteren of uit te leveren. Eind december 2005 wijzen de Verenigde Staten de 85-jarige nazibeul Demjanjuk uit. Deze soldaat van het Rode Leger belandde na de Duitse invasie in Rusland in het uitroeïngskamp Treblinka. Daar verwierf hij als kampbewaker een verschrikkelijke reputatie. Hij wist na de oorlog zijn verleden verborgen te houden en vluchtte naar de USA. Hij kreeg de Amerikaanse nationaliteit en werkte als garagist tot aan zijn pensioen. In 1981 leverde de VS hem uit aan Israël waar hij terechtstond wegens misdaden tegen de mensheid. Hij werd ter dood veroordeeld maar kwam na zes jaar in juli 1993 vrij omdat niet bewezen kon worden dat hij inderdaad 'Ivan de Verschrikkelijke' is. Hij keerde terug naar de VS en kreeg in 1998 opnieuw de Amerikaanse nationaliteit. Deze werd hem nu, wegens nieuwe beschuldigingen, afgenomen. Hij werd uitgewezen naar Oekraïne.3 Ze zijn hoogbejaard, de nazi beulen, maar af en toe laten ze opnieuw van zich horen. In 1961 vluchtte de nazi arts Paul Schäfer, toen hij in Duitsland beschuldigd werd van pedofilie, naar Chili. In Chili en Argentinië bestond er een nazi netwerk. Na de oorlog waren een aantal nazi's met een duikboot naar Zuid Amerika gevlucht. Schäfer stichtte in Chili een Duitse minikolonie. Een klein staatje in een staat. Hij noemde zijn modelstaat de 'Weldoende en Opvoedkundige Maatschappij Waardigheid'. Het was een Arische, antisemitische en anticommunistische gemeenschap waar raszuiverheid de hoogste waarde was. 'Colonia Dignidad' is zo'n 13.000 ha groot en ligt 350 km ten zuiden van Santiago. Het was in de jaren '70 hermetisch van de buitenwereld afgesloten en voorzag zelf in haar behoeften. Alleen Schäfers bondgenoten in het Chileense leger en de Dina, Pinochets geheime politie, konden ongemoeid in en uit lopen. Paul Schäfer wordt nu aangeklaagd wegens marteling en seksueel misbruik van kinderen. Hij zou meegewerkt hebben aan het folteren van politieke tegenstanders van Pinochet.
(Alain Pringels)
Verder lezen - zie dramaturgische achtergrondinformatie