|
|
|
 |
|
Op de eerste bladzijde verbergt, verhult, omsluiert, Bernhard alle geheimen van Voor het pensioen. De eerste zin is een metafoor voor het gehele stuk:
Vera (sluit de deur)
Ze is weg
De deur die gesloten wordt illustreert meteen hoever deze mensen van het werkelijke leven staan, hoe geïsoleerd ze zijn en hoe ze zich opsluiten in hun huis en afsluiten van de echte wereld. Het sluiten van de deur verwijst naar een afscheid; Vera heeft iemand uitgelaten. Dit blijkt de analfabetische, doofstomme en zieke dienstbode Olga te zijn.
Vera (gaat met haar rechterwijsvinger over een van de vensterbanken)
Alles onder het stof
De eerste repliek van het stuk verwijst naar iemand die afwezig is. Heel het stuk cirkelt rond de afwezigheid. Zo verwijst de ambtstoga die aan de muur hangt naar Rudolf die bij aanvang van het stuk niet aanwezig is. Rudolf is rechter, de toga is zijn werkkleding die als de huid van een insect aan de muur hangt. Rudolf, een man, een rechter, die in functie meer dan welke man samenvalt met de wet, is niets meer dan een toga, een huid, die aan de muur hangt. In dit stuk (en in veel van Bernhards werken) is een man een lege plek, een afwezigheid, die zijn plaats, zijn positie, slechts kan innemen door middel van een lege huls, een uniform, een huid. De toga, het uniform, maakt de man meer aanwezig, dan wanneer hij in werkelijkheid aanwezig zou zijn.
(Alain Pringels)
Verder lezen - zie dramaturgische achtergrondinformatie