En God zag dat het goed was

Lees verder... En God zag dat het goed was - seizoen 2004/2005/2006

Over de clown en de geschiedenis van het circus
'Waar zijn de clowns uit mijn kindertijd? Waar zijn ze vandaag: dat beangstigende komische geweld, die luide opwinding? Kan het circus nog entertainen? De wereld waar het circus bij hoort, bestaat niet meer. Wat blijft er nog over van het oude circus? Subtiel uitgeveegde sporen...' Federico Fellini.

De parallellen tussen circusacts en handelingen van sjamanen zijn onmiskenbaar. De hele circusshow is ingebed in verwijzingen naar extase en magie. Dit is ongetwijfeld één van de sleutels van het succes van Cirque du Soleil.

Clowns nu
Er is een heel mooi reclamespotje op televisie waarin een clown de hoofdrol speelt. Er is echter duidelijk iets mis met deze clown. Wat normale gags, valpartijen en clowneske tuimelingen zouden moeten zijn, zijn hier pijnlijke ongelukken. Maar iedereen denkt dat hij het erom doet en lacht zich te pletter. Hij smakt met zijn hoofd tegen een tentpaal, dondert van een metershoge stoel af, enz. Aan het einde van het filmpje blijkt dat deze clown dringend een bril nodig heeft.

In deze voorstelling trekken de clowns als nomaden een spoor. Een spoor waar hier en daar iets oplicht als uit een oude tekst die ooit sporen in ons achterliet. Eva. Kaïn en Abel. Adam. Mozes. God. Clowns uit het grote wereldcircus? Hun sporen heten verleiding, begeerte, gramschap, gulzigheid, erbarmen, medelijden, ijdelheid ... IJdelheid. Alles is ijdelheid.

Een spoor dat prangende vragen stelt. Is het de appel of de vrouw die de man verleidt? Is een vlag de ware spiegel van onze aard? Een vlag waarin ze alleen hun eigen ogen kunnen zien. Het eigen gezicht als enige thuishaven? Of kunnen we pas echt thuis komen in de ogen van de andere? Maar wie is die andere? Een vreemde?

Zo sprokkelt deze voorstelling sporen bijeen. Weggeveegde sporen uit een cultuur waar geschiedenis voortdurend struikelt over haar eigen consumptieretoriek.

Clowns komen in alle culturen voor
In alle culturen komen clowns en narren voor. Zo is er Vidusaka. Een figuur uit oud Indische drama's als Mahabarata en Ramayana. Zijn naam betekent bijna letterlijk 'om misbruikt te worden'. De nar is van alle tijden. Middeleeuwse koningen lieten narren toe te zeggen wat niemand mocht zeggen. Desondanks werd menige nar onthoofd. Narren krijgen nu eenmaal narigheid wanneer ze zonder narrigheden de waarheid spreken. Ook Shakespeare maakt in veel van zijn stukken gebruik van de nar. De beroemdste Shakespeariaanse nar is de nar uit King Lear. Maar ook in De Storm speelt de nar Trinculo een belangrijke rol. Ook hier doorbreekt de nar sociale rollen en maatschappelijke codes.

Lees verder over deze groteske improvisatievoorstelling, het ontstaan van het moderne circus, de clown als een uitgeveegd spoor, het circus en de sjamaan, narren...

Alain Pringels

| Meer