|
|
|
 |
|
Wie bepaalt de rechtspraak in Zuid-Afrika? De wetten zijn veelal bepaald naar Engelse en Nederlandse maatstaven en houden weinig rekening met de Afrikaanse normen en zienswijzen. Rechters beschuldigen elkaar over en weer van racisme. Naast racisme is seksisme ook een veel voorkomend fenomeen.
Zwarte rechters komen de laatste jaren regelmatig in opstand om het rechtssysteem te 'verafrikaniseren'. De apartheid laat 12 jaar na de afschaffing nog steeds haar sporen zien. De wetten die nu gelden zijn van voor 1994, en zijn tevens naar de maatstaven van de blanke minderheidscultuur opgesteld. De ironie toont hier haar gezicht.
Er zijn meerdere wijzigingen in het rechtstelsel ingevoerd om iedereen, ongeacht huidskleur of afkomst, een eerlijke rechtszaak te kunnen geven. Het zit hem echter in de uitvoerenden. Zolang het persoonlijke oordeel van de rechters nog steeds automatisch in het voordeel van een bepaalde groepering wordt gevormd, kan men hoog en laag springen maar dan blijft in de praktijk de verdeeldheid nog steeds bestaan.
Op 31 juli 2006 begint de rechtszaak tegen Jacob Zuma, de voormalige vice-president van Zuid-Afrika en presidentskandidaat voor 2009. De ANC kiest eind 2007 echter al de nieuwe voorzitter en dus opvolger van Mbeki, zodat het belangrijk is dat er voor die tijd al een uitspraak is gedaan in deze zaak. Naast de beschuldigingen van omkoping en corruptie is er ook een aanklacht wegens verkrachting van een 31-jarige vrouw bij gekomen. Er gaan stemmen op van een politieke samenzwering. Verschillende kampen roepen verschillende dingen. De mensen die in Zuma geloven zeggen dat Zuma de tweede Jezus is en wat er ook gebeurt, hij moet de nieuwe president van Zuid-Afrika worden.
Bij het oordeel of Zuma wel of niet schuldig is aan verkrachting, wordt duidelijk dat ook hier twee culturen botsen. In de Zulu-cultuur kan een vrouw niet verkracht worden als ze een man thuis opzoekt of als ze uitdagend gekleed gaat. Dan vraag je er namelijk om. En al helemaal niet als ze getrouwd is, want een vrouw zegt geen ?nee' tegen haar echtgenoot. Volgens de traditie is het toegestaan om meerdere vrouwen te hebben, waarbij de man altijd respect voor de vrouw dient te hebben. Versieren duurt jaren en de vrouw wordt voor het huwelijk gecontroleerd op haar maagdelijkheid. Deze oude tradities leven nog volop in de provincie KwaZulu Natal. De rechtszaak van Zuma is er een die voor alle Zulu's belangrijk is; het is niet een persoonlijke zaak maar gaat de hele gemeenschap aan.
De rechter die over beide zaken een uitspraak moet doen krijgt - naast de problemen die voortkomen uit de cultuurverschillen - te maken met racistische, seksistische en politieke machtsverhoudingen. Geen makkelijke taak dus.
Iris van Dijk, stagiaire dramaturgie Toneelgroep De Appel
Bronnen
Kgomotso Nyanto, South Africa Justice by the Colour Bar in New African, nr.446, dec 2005
Bram Vermeulen, 100 Procent Zulu-Boy in NRC Handelsblad, 8 april 2006