8weekly.nl
Hoewel weinigen de verschrikkingen van de bootvluchten nog zullen ontkennen, is het een hele opgave om er iets mee te doen dat verder reikt dan het benadrukken van de ernst ervan. Regisseur David Geysen slaagt hier echter wonderwel in door op zeer zintuiglijke, vernuftige en tegelijkertijd poëtische wijze constant te wijzen op ‘de andere zijde’.
In Voor sommigen het eind van het land voor anderen het begin van de wereld! is de zee zowel afbakening als overgangsgebied, zowel schepper als verwoester. In de vertelvorm wordt deze dubbele agenda al snel duidelijk: de voorstelling is een gelijktijdig tweeluik, gespeeld in twee afzonderlijke ruimtes. Door het steriele, apollinische karakter van de ene ruimte en de egoïstische, geldbeluste wereld in de andere ruimte zou je de twee zalen met een beetje goede wil kunnen classificeren als Marx’ boven- en onderbouw. Juist omdat er communicatie is tussen de twee ogenschijnlijk gescheiden werelden: we horen flarden gedichten uit de ene zaal weerklinken, acteurs lopen van het ene naar het andere toneelstuk. Na de eerste helft wisselt ook het publiek van zaal en speelt de voorstelling opnieuw.
In de bovenzaal vormt de zee de afbakening voor een overzichtelijk, steriel wit landschap dat geheel door het zaallicht verlicht wordt. Een vrouw, gespeeld door Geert de Jong, ziet nieuwe mensen haar terrein opkomen. Als zij hun gewaden inwisselen voor ‘westerse’ klederdracht beginnen ze wel op haar te lijken, maar zelfs met deze nieuw aangenomen identiteit lijkt contact gedoemd te mislukken. Met lede ogen ziet zij toe hoe haar eerst zo overzichtelijke wereld nu bevolkt wordt door onbegrijpelijke wezens, tot ze uiteindelijk verwordt tot steen, om zo haar laatste beetje eigenheid te behouden.
De benedenzaal is een ziltige jungle van planten, planken en kisten, waar de lichtbronnen subjectief zijn en van de meeste objecten slechts de contouren waar te nemen zijn. De hoofdrolspeler in deze wanorde is actrice Beaudil Elzenga, die met fenomenaal explosief fysiek spel een vluchteling speelt. Zij verliest de autonomie over haar lichaam en wordt speelbal van de golven en de sinistere bijpersonages. Van begint tot einde raast dit gedeelte door als een pulserende koortsdroom op de muziek van Carl Beukman. Tegenover de zinnelijke wereld van de andere voorstelling staat een wereld van pure lichamelijkheid: Elzenga vecht, zij het tegen de bierkaai, verkoopt zichzelf, wordt misbruikt, misschien zelfs vermoord, om vervolgens opnieuw opgetuigd te worden voor een nieuwe bestemming.
Voor sommigen het eind van het land voor anderen het begin van de wereld! is magnifiek totaaltheater, waarin thema’s als identiteit en projectie op een ingenieuze en creatieve wijze bevraagd worden. Door de gelijktijdigheid van de twee voorstellingen benadrukt Geysen dat er altijd (letterlijk) nog meer speelt dan hetgeen we op het ene moment kunnen waarnemen. Toch zijn de twee werelden onlosmakelijk verbonden en wordt de dubbele moraal pijnlijk duidelijk door de acteurs in dezelfde kostuums totaal verschillende archetypen te laten spelen. Geysen weet ook alle theatrale middelen slim en effectief in te zetten en toont zo een spiraal van menselijke miscommunicatie, zowel een gegeven als een eindeloze verandering, net als de zee.
Hele recensie lezen
Den Haag Centraal
Geen vertellend realisme, geen dialogen, maar een collage van beelden, een bizarre choreografie van acteurs die vaak iets heeft van een beeldende kunst installatie, een performance… Geysens werkstuk bestaat uit twee delen. … als toeschouwer kun je kiezen in welke volgorde je ze wilt ondergaan. Om daarna te merken dat beide delen op een merkwaardige manier hecht in elkaar sluiten. De benedenzaal is één grote nachtmerrie, met beelden van Geysen die intrigeren, fascineren, die beangstigend zijn, en die je als toeschouwer aan het interpreteren zetten…. Je krijgt bewondering voor het expressief en fysiek zware werk dat de jonge actrice Beaudil Elzenga hier verricht.
… Leo Ferré’s prachtige chanson ‘Avec le temps’, door Judith Linssen erg mooi gezongen. Het zijn beelden die je niet gemakkelijk van je netvlies krijgt, al blijven ze niet een-twee-drie duiden. Ongewoon is deze reis zeker, risicovol ook, maar dapper dat De Appel weer ruimte biedt aan zo’n experiment.
Theaterkrant.nl
Voor sommigen… is een tweeluik: een deel van het publiek gaat naar boven in het prachtig flexibele theater, de rest blijft beneden. De twee delen grijpen in elkaar: in de ene ruimte maken personages zich klaar voor hun verschijning beneden of andersom. Geluiden die op de ene plek gemaakt worden, hoor je in de soundscape van de andere zaal.
Wonderlijke personages verschijnen - een ouderwetse goochelaar, een kapiteintje, een soort Andy Warhol, een wit geschminkte dame, een lijkenverzorger… Geert de Jong vertelt wat je allemaal kunt verliezen: aandacht, bloed, je kop, controle, kostbare tijd…
De uitgangspunten zee, grens en identiteit wijzen naar het thema vluchteling. Het meisje (Beaudil Elzenga) in de plastic container, lijkt een verstekeling te zijn. Misschien kun je de voorstelling zien als haar nachtmerrie: ze treedt op als erotische danseres, wordt opgebaard en verzorgd en met gekleurde confetti bestrooid.
Eb en vloed spoelen door de voorstelling heen: opbouwen en weer afbreken, vuilmaken en weer schoon, doodgaan en weer leven, een tekening maken en weer verscheuren, aan- en uitkleden.
Geysen laat wel zien dát mensen van rol en identiteit wisselen, maar onvoldoende waaróm ze dat doen. De beelden zijn soms mooi, maar de kijker mag er een verhaal van maken. Hij wil kennelijk theater maken dat de grenzen van het theater opzoekt… Hele recensie lezen
