De eenakter Pitten (1918) van Herman Heijermans is een scherpe parodie op zijn eigen vakgebied, op de gedragsmechanismen binnen een toneelgezelschap. Hij schreef deze komedie - over een toneelrepetitie die volledig in het honderd loopt - ter ere van het 25-jarig jubileum van de souffleur van zijn gezelschap.
‘Pittend’ spelen
De ondertitel van het stuk luidt ‘spel van de souffleur’. Een souffleur fluistert acteurs hun teksten in, wanneer zij die vergeten. In het oude toneeljargon betekende ‘pitten’: volledig leunen en vertrouwen op de souffleur. Het ‘pittend’ spelen was vooral in trek bij de wat minder ijverige toneelspeler.
Overduidelijk geïnspireerd door zijn eigen ervaringen in de beroepspraktijk beschrijft Heijermans met zichtbaar genot een toneelrepetitie waar alles misgaat wat mis kan gaan. Acteurs die continu zijn afgeleid, technische middelen die haperen, een regisseur die het overzicht kwijtraakt en een souffleur die duidelijk niet in zijn hum is.
Amateurspelers uit Scheveningen
Met dit onderdeel van Het Heijermans Festival zetten we onze deuren open voor amateurspelers uit Scheveningen. Negen van hen spelen nu Pitten, in het decor van Op hoop van zegen, onder de professionele hoede van De Appel.
Oorspronkelijk wordt in deze geestige parodie gerepeteerd aan een obscure Franse komedie, maar regisseur Pieternel Bollmann heeft de tekst zo aangepast dat het in onze versie om een repetitie van Op hoop van zegen gaat.
In gesprek met regisseur Pieternel Bollmann
Wie ben je?
‘Een Haagse die in 2008 is afgestudeerd als regisseur en dramadocent aan de Toneelacademie Maastricht. Sindsdien werk ik als freelance regisseur, actrice en dramadocent. Ik geef les bij Jeugdtheaterschool Rabarber en maak voorstellingen bij BonteHond in Almere. Vorig jaar maakte ik in Almere een voorstelling over identiteit in het asielzoekerscentrum. Het ging om de ontmoeting tussen buurtbewoners en bewoners van het asielzoekerscentrum. Momenteel maak ik bij BonteHond een voorstelling in een winkelpand over schuldsanering. Bij Rabarber ga ik binnenkort met pubers een voorstelling maken over transgender zijn.’
Je bent een geëngageerd theatermaker
‘Ja, ik werk bijna nooit met repertoire of ik bouw het om tot iets nieuws. Ik maak mijn voorstelling meestal zelf, vertrekkend vanuit een krantenartikel of iets dat me aangrijpt.’
Maar nu maak je wel repertoiretoneel
‘Ik zie deze voorstelling als een commentaar op Op hoop van zegen. Het is een komisch commentaar. Als ik alleen maar Pitten zou maken, dan zou ik me afvragen waarom? Waarom nu? Nu is het voor mij en de spelers heel leuk dat het gaat over Het Heijermans Festival.
Heb je de spelers zelf gekozen?
‘Ja, via het Schevenings Toneel en een advertentie in de Scheveningse Courant. Ik kreeg daar veel reacties op. Mensen met veel spelervaring, maar ook mensen die nog nooit op toneel hebben gestaan. Ik heb audities georganiseerd en op basis daarvan heb ik een groep samengesteld. Ik heb in het verleden vaker met spelers gewerkt die geen ervaring hadden. En dan sta je verbaasd van wat die kunnen. We laten de tekst van Heijermans intact. In het originele stuk repeteren ze een detective. Dat heb ik omgezet naar Op hoop van zegen. Je herkent de verhaallijn.’
Jullie spelen in het decor van Op hoop van zegen
‘Ik vind het leuk dat het publiek bij wijze van spreken kan kijken naar wat lijkt op een repetitie van Op hoop van zegen. En het is helemaal leuk als het publiek dan later naar het stuk zelf gaat kijken. Ik wil de taal helemaal laten zoals die is om te laten zien dat Heijermans helemaal niet zo ouderwets is. De tekst heel erg in het nu spelen en dan merk je dat het eigenlijk heel modern klinkt.’
Pitten
tekst Herman Heijermans
regie/bewerking Pieternel Bollmann
spel Johan den Dulk, Marijke den Dulk, Bettina J. Mulder, Truus de Rouw, Hennie Spronk, Elselies Stevense, Wendy Thomas, Gaby Weekhout en Diana Wiersma
speeldata zaterdag 19 december 2015, zaterdag 16 en 23 januari en woensdag 17 februari 2016
aanvang 14.30 uur (woensdag 20.15 uur), grote zaal Appeltheater
toegangsprijzen
Eten in het Appeltheater
Bij Pitten serveren we een maaltijd (woensdag) aanvang 18.30 uur of lunch (zaterdag) aanvang 13.00 uur. Het menu bestaat uit een voor- en hoofdgerecht en wisselt maandelijks. U kunt kiezen tussen vlees of vegetarisch elk € 15,- en vis € 17,50. Het lunchbuffet kost € 15,-. Alle maaltijden zijn alleen via de Appelkassa (tel. 070 3502200, dinsdag t/m vrijdag van 13.00 tot 17.00 uur) te bestellen.
