AD Haagsche Courant 27-08-2015
De zee, de ziel en nieuw publiek
Geboren Katwijker Arie de Mol ziet het als één van zijn taken om De Appel meer met Scheveningen te verbinden. Dat wordt komend seizoen onder meer merkbaar met een festivalachtige aanpak rond Op hoop van zegen.
door Leo van Marrewijk
Hij heeft als voorbereiding op de première (21 november) vandaag weer werk gelezen van Herman Heijermans en dat zullen we weten. Arie de Mol, sinds 1 januari van dit jaar artistiek leider van Toneelgroep De Appel als opvolger van Aus Greidanus senior, vertelt vol geestdrift over de warme taal van de toneelschrijver die in 1900 Op hoop van zegen schreef. Een toepasselijk stuk voor vissersdorp Scheveningen, vindt De Mol: ,,Wát een rijkdom aan emoties, de compassie waarmee hij op een mooie, begrijpelijke manier schrijft over de worstelende mens. Prachtig!’’
Arie de Mol, als artistiek leider bekend om zijn voorliefde voor grote verhalen en grootse thema’s, is een kind van de zee. De geboren Katwijker herkent de ziel van Scheveningen, hoewel er tussen beide vissersdorpen altijd gezonde rivaliteit heeft bestaan. ,,De diepe verwevenheid met de zee, die herken ik.” En die band met de zee zou Toneelgroep De Appel ook meer kunnen benutten, vindt de artistiek leider. Niet door louter maritieme stukken te spelen, wel door de omgeving meer bij het theater te betrekken en het publiek de zee te laten ruiken en proeven.
Dat zal ook nadrukkelijk gebeuren rond Op hoop van zegen. Zo zullen Scheveningse koren een rol spelen, zijn in het theater interviews met Scheveningse vissers te horen en De Appel maakt een volwaardige Heijermans productie met het Scheveninger amateurtoneel. De Mol: ,,We gaan een festivalachtige setting creëren. We willen de drempel voor toneel verlagen, eigenlijk zou iedere Scheveninger hier binnen moeten stappen.”
En een theater binnenstappen, dat zou eigenlijk iedereen moeten doen, óók mensen die bij voorbaat roepen dat toneel ‘niks voor mij’ is, die ontdekken vaak aan het eind van de avond dat ze begeesterd zijn. De Mol spreekt uit ervaring. In het voorjaar vierde hij zijn Appel-debuut met Zie de mens, een theatermarathon in de beste Appeltraditie. Het leverde veel waardering én nieuw publiek op. ,,Dat is onze grote opdracht: naast onze vaste schare bezoekers ook nieuw publiek naar het theater trekken. Dat geldt overigens niet exclusief voor De Appel, maar voor alle toneelgezelschappen in Nederland.”
En daarbij moet De Appel dus ook vooral iets verder kijken dan het theater, vindt De Mol. ,,De ligging vlak bij zee biedt zoveel mogelijkheden. Waarom zou je een weekendje weg, een dagje fietsen door de duinen of een biertje op een Schevenings terras niet kunnen combineren met een voorstelling in het Appeltheater?
Wie dat komend seizoen doet, krijgt dus onder meer Op hoop van zegen te zien. Is er in artistiek opzicht eigenlijk nog eer te behalen aan een stuk dat ‘iedereen’ al kent? De Mol: ,,Zeker wel. Natuurlijk behoort Op hoop van zegen tot ons cultureel erfgoed en kent iedereen Kniertje en ‘de vis wordt duur betaald’, maar veel mensen kennen eigenlijk niet de enorme menselijke kracht die uit Heijermans’ stuk spreekt. Niet voor niks wordt Op hoop van zegen nog steeds wereldwijd, vooral langs de kusten in Afrika, gespeeld. Hoe ga je om met tegenslag, het gevecht met de natuur, de harde strijd om te overleven, dat soort tijdloze thema’s maken het stuk erg actueel.”
En over tijdloos gesproken: De Mol wil meer mensen laten kennismaken met ander werk van de grote toneelschrijver. ,,Ik ben een echte Heijermans-fan, hij heeft bijvoorbeeld ook nog prachtig werk geschreven dat te kort is als avondvullend programma. We gaan daarom ook een groot aantal van zijn kortere stukken laten zien, ik zou een festivalachtige ode aan Heijermans willen laten ontstaan.”
Daarmee onderscheidt De Appel zich van het Zuiderstrandtheater, dat - of de duvel ermee speelt - dit seizoen komt met Harde Handen, een vissersopera gebaseerd op het verhaal van Heijermans. Bijzonder, zeker omdat het Nationale Toneel vorig seizoen net als De Appel óók al een bijbelse marathonvoorstelling opvoerde. De Mol: ,,Het is een ongelooflijk toeval, maar we hebben zeker geen last van elkaar omdat we het heel verschillend aanpakken. Zij doen een bewerking, wij het hele stuk en we doen er nog van alles omheen. Alles om nog meer mensen de magie van toneel te laten ontdekken.”
Op hoop van zegen 18 november t/m 20 maart
Heijermans Festival december t/m 20 maart
