|
|
|
 |
|
Metamorfosen is een mooi eigenwijze bewerking van Aus Greidanus en Jules Terlingen. Met het gehele ensemble maakt Greidanus zijn laatste meesterwerk bij De Appel. Hij heeft gepoogd, en is daar m.i. ruimschoots in geslaagd, om alle speelvormen die Toneelgroep De Appel de laatste jaren, onder andere onder zijn regie maar ook in de regie van Geert de Jong en David Geysen heeft gebracht samen te voegen in één productie. En dat alles is samengevoegd in een uitermate soepel en glad maar razendsnel verlopend epos. Het is geen heldendicht maar een aaneenrijging van prachtige verhalen met allen, als verbintenis, de Griekse filosofie dat 'Alles verandert, maar niets vergaat'. Met Metamorfosen maakt Greidanus sr. een meesterlijk mooie en pakkende, beeldende en muzikale voorstelling. ... een bijzondere collagevoorstelling. Complex, ja misschien maar wel heel goed te volgen, geen theatrale high-brow maar juist toegankelijk en begrijpelijk maar bovenal hoogstaand theater. Theater waarvoor je thuis met liefde de deur achter je dicht trekt en naar het Scheveningse Appeltheater gaat. ... met prachtige kostuums van Marrit van der Burgt in een toepasselijk decor van Guus van Geffen die tevens in samenwerking met Henry van Niel voor het geraffineerde lichtplan zorgde. De Appel op zijn sterkst en een waardig afscheid voor Aus Greidanus sr., die het dit keer wel moest stellen zonder Aus Greidanus jr., vanwege zijn vertrek naar Toneelgroep Amsterdam, overigens een keuze waar Greidanus sr. volledig achter staat en die geheel volgens Ovidius regels verliep.
Hele recensie lezen
Beperkte middelen sorteren een weldadig effect.
Het verhaaltjes vertellen wordt achterwege gelaten in Metamorfosen. Een prachtige reeks toneelbeelden komt bovendrijven. Er is een perfecte geluidsband, muziek, liedjes zelfs.
Het lied van de verliefde cycloop, een van de prachtige rollen van Iwan Walhain...
De beelden en verhalen glijden moeiteloos in elkaar over, geen seconde verslapt je aandacht. Een goede verstaander herkent de bekende verhalen van Ovidius, wie ze niet kent maakt er zelf een verhaal bij.
Een onvergetelijk beeld is dat van de ongelukkige Acteaon (Hugo Maerten) die door de godin Diana is veranderd in een hert.
Midden in de voorstelling is er de filosofische verantwoording, de duiding, de gedachtewisselingen van regisseur Aus Greidanus en bewerker Jules Terlingen bij deze Metamorfosen. Een metamorfose is soms niet veel meer dan een andere lichtval op of een andere interpretatie van iets. Zulke overwegingen dus. Amusant, speels, voor de vuist weg en weinig wereldschokkend, maar net zo knap in elkaar gebreid als de rest van de voorstelling.
Geen urenlange marathonvoorstelling dus deze keer bij Toneelgroep De Appel, hoewel de schatkamer met verhalen van Ovidius daar wel aanleiding voor kan zijn. In plaats daarvan is er veel, heel veel geknipt. In plaats daarvan een keuze voor beeld en geluid, een spaarzame tekst in het Duits of Latijn, een enkele theatrale handeling, een rekwisiet. De uitgekiende dosering van beperkte middelen sorteert een weldadig effect: een gordijn, een klank, een kleur. Vaak is er niet meer nodig voor een totale metamorfose.
Hele recensie lezen
In een smalle vanuit zijdeuren vallende baan licht wandelt actrice Geert de Jong de speelvloer op ... Dit is de eerste metamorfose, waarop Aus Greidanus afscheidsvoorstelling is geïnspireerd. Het is een verrassend begin, dat de toon van de voorstelling zet. En zelfs bepaalt. Deze vrouw is personage en toeschouwster tegelijk. Met haar blikt het publiek terug op het Appel-oeuvre.
In deels aan Ovidius' verhalen ontleende, deels zelf bedachte scènes refereert Greidanus voortdurend aan eigen werk. Soms overduidelijk, soms bedekt komen ze voorbij, de beeldcitaten.
Verbazend ingetogen geënsceneerd is Metamorfosen een met weemoed doordrenkt mozaïek, maar vooral een heel persoonlijk afscheid.
Metamorfosen is een vluchtige epiloog bij veertig jaar Greidanus geworden. Voor de liefhebber. De titel is passend voor dit vaarwel.
Op de beste momenten ontstaat de sfeer van een zwoele revue.
Leuke scènes zoals de dondertoespraak van Jupiter. Bob Schwarze speelt hem (met hulp van David Geysen) als tierende lilliputter op de piano. Of Icarus, door David Geysen gespeeld als jarendertigslapstick. Iwan Walhain valt op als jammerende Hermaphroditis en later, wanneer hij een expres tenenkrommend lied zingt als de verliefde cycloop.
... Einstein. Die laatste is een vreemde eend. Maar tegelijk is het een mooi gevonden monoloog van Bob Schwarze over de wet van behoud van energie. Ofwel: ‘Alles verandert, niets vergaat, zoals Ovidius zegt. Dit slaat hopelijk ook op De Appel zelf, waar Arie de Mol nu echt als de nieuwe artistiek leider aan de slag kan gaan.
... We zien hoe Jupiter de mensheid wil vernietigen in een hilarische performance van Bob Schwarze.
De Nederlandse tekstbewerking naar het gedicht van Ovidius, is helder en zit vol inspirerende wijsheden. De nadruk ligt in deze voorstelling op beeld, muziek en zang. Greidanus en zijn artistieke team zetten heel wat kunstgrepen in om magische toneelbeelden te scheppen. Een aantal is onvergetelijk mooi en ronduit ontroerend is de val van Icarus (een vliegende en in zee stortende David Geysen). ... het toneelgezelschap levert met het afscheid van Aus Greidanus met Metamorfosen een geslaagde finale af.
In zijn laatste regie als artistiek leider van Toneelgroep De Appel voert Aus Greidanus sr. het lijvige dichtwerk van Ovidius op als een bonte variétéshow. Zijn ensemble vertolkt een twintigtal mythologische verhalen van Ovidius in expressieve zang-, dans-, muziek-, clownerie- en circusnummers. De toon is licht en ironisch. Greidanus schildert vooral een associatieve collage van krachtige beelden.
Mooi is het schimmenspel waarin Teresias (Isabella Chapel) van man naar vrouw transformeert, ontroerend het lied van Orpheus (Judith Linssen) die in gebarentaal vertelt hoe hij zijn geliefde Euridice in de onderwereld een tweede maal verliest, spectaculair is de val van de hoogmoedige Icarus (David Geysen).
... tot sprookjesachtige belichting en indrukwekkende rook- en vliegmachinerie. Metamorfosen wordt zo niet alleen een vermakelijke belevenis, maar ook een mooie ode aan het theatervak en een gepaste afscheidstraktatie van een aftredend artistiek leider.
... de fantasie wordt optimaal geprikkeld in de voorstelling die vooral steunt op beeld. Voorkennis van de verhalen is een pre, maar zelfs dan word je als toeschouwer voortdurende op het verkeerde been gezet.
... bijna cabareteske scènes tegen de commedia dell'arte aan, het toneel als de piste van de verbeelding, clownerie naast grote emoties, het bizarre naast de doorkijk naar de wereld. Alles op dat riante presenteerblad van ruimte, licht en muziek. Metamorfosen is een erg mooi slot geworden van de carrière van Aus Greidanus.
... intrigerend spektakel. Je hoeft je Ovidius echt niet paraat te hebben voor de voorstelling van De Appel. Orpheus op zoek naar Eurydice vertrapt zijn gitaar en zijn verhaal wordt daarna in gebarentaal verteld door Judith Linssen. Zo'n ongrijpbaar moment in de voorstelling dat opeens hevig ontroert.
... meerdere composities zijn van Saskia Mees en daar is ze sterk in.
Geert de Jong.. Zij zal door de voorstelling blijven dwalen. De mens, alles dat verandert, voorbijgaat en weerkomt, gedurfd samengevat. Dat kan alleen een actrice van haar kaliber.
... bonte collagevoorstelling waarin niet alleen de personages van Ovidius, maar ook de acteurs en het decor voortdurend van gedaante verwisselen. Het is een feest der herkenning voor toeschouwers die vertrouwd zijn met de verhaalstof. ... de magie van het theater, waarin niets is wat het lijkt. Die magie weet Greidanus in zijn voorstelling perfect te vangen. De acteurs veranderen voortdurend van personage en decor en zetten de toeschouwer meerdere malen op het verkeerde been. Ook effecten zoals mysterieuze rookkringen en een Icarus die blijft zweven nadat zijn helpers de touwen waarin hij is opgehangen hebben losgelaten - een moment dat aan mijn buurvrouw in het publiek een verschrikte gil ontlokte - zorgen voor de nodige verrassingseffecten. De metamorfose wordt op die manier niet alleen een metafoor voor het leven, maar ook voor het theater zelf. Aus Greidanus' zwanenzang is daarmee een mooie ode en een laatste eerbetoon aan de betoverende werking van theater.
Hele recensie lezen
De Metamorfosen zijn ruim anderhalf uur toptheater, waarbij op prachtige, energieke wijze de door Ovidius opgeroepen beelden vertolkt zijn. Het is voorstelbaar dat deze voorstelling voor mensen die de verhalen van de Metamorfosen niet kennen, een flinke kluif is. Gelukkig speelt Toneelgroep De Appel hier goed op in door een lesbrief op internet te plaatsen; zodoende wordt de voorstelling voor een breder publiek dan mensen met een gymnasiale achtergrond toegankelijk. Deze lesbrief maakt namelijk de thematiek van de Metamorfosen en de hoofdpersonen van de geselecteerde verhalen goed duidelijk.
Aus Greidanus neemt afscheid met een voorstelling die nog altijd trouw blijft aan het oprichtingscredo van De Appel: integratie van verschillende kunstvormen zoals theater, film, dans en opera. Greidanus kiest nu voor een korte maar even fascinerende voorstelling: Metamorfosen naar Ovidius. Bijna alle speelstijlen die De Appel ooit ontwikkelde zijn te herkennen in de associatieve collage van krachtige beelden. Fascinerend!
Greidanus' brutale geest is die van de Italiaanse Volkskomediant, zijn ziel is die van de verhalenverteller, zijn voornaamste wapen in de strijd om het behoud van zijn toneelgroep is de marathon.
Ergens in het begin laat hij de Oppergod Jupiter blaaskakend razen, maar de reus heeft een kabouter gebaard... Bob Schwarze en David Geysen maken er een mooi kermisnummer van. Tussen het grote gebaar van de oergodlilliputter en het zachte trillen van een toneelspelerslichaam ligt de kracht van Greidanus' sobere eindschriftuur. Met mooie a-capella-zang en Saskia Mees aan de vleugel. Met de aandoenlijk vals gezongen liefdesverklaring van de Cycloop (Iwan Walhain)... De finale goocheltruc van de voorstelling, ...: een mega-zet uit het circus wordt tot fraaie apotheose van de avond.