|
|
|
 |
|
Allerlaatste regie Aus Greidanus sr. bij De Appel
De theatermarathon Casanova was de laatste theatermarathon van Aus Greidanus bij De Appel. Met Metamorfosen van Ovidius (een eigenzinnige bewerking van Aus Greidanus en Jules Terlingen) sluit Aus ruim veertig jaar bij zijn gezelschap in stijl af. Metamorfosen wordt een collagevoorstelling en gaat zaterdag 25 oktober in première.
Download de dramaturgische nota van dramaturg Alain Pringels WORD | PDF
Aus Greidanus over Metamorfosen
‘Het wordt geen marathon. Wat de uitdaging is... daar zit ik nu middenin. Het is nu nog een heel fragiel gebied. Het onderzoek van het materiaal is nog maar pas begonnen. We willen onderzoeken of we de kwaliteit van de locatie die we hier hebben, de kwaliteit van de beeldentaal die ik onder andere in Blik (2009) en in En God zag dat het goed was (2004) heb gehanteerd... maar ook de beeldtaal die David Geysen en Geert de Jong hebben ontwikkeld in hun producties... of we die bij elkaar kunnen krijgen. Een voorstelling als Blik was heel erg gericht op beeld. Tekst was van secundair belang. Ik wil kijken of ik met behoud van sterke beelden toch de prachtige teksten en taal van de Metamorfosen van Ovidius kan hanteren. En daarbij ook nog kan refereren aan onze marathons. Ovidius' tekst zit vol kleine verhalen die nog verteld kunnen worden. Letterlijk wordt deze voorstelling dan ook een metafoor die met de situatie van De Appel te maken heeft. Aan het eind van Metamorfosen refereert Ovidius aan Pythagoras, die uitspraken doet over dat niets blijft, dat alles verandert. Het is een heel aardige bijkomstigheid dat dit ook voor De Appel geldt. Er gaat nu weer een nieuwe generatie aan de slag met het ensemble en met de ruimte. Ook daar vindt een metamorfose plaats. Eigenlijk wil ik nog één keer met het ensemble al die verschillende onderdelen bij elkaar zien te krijgen.'
Ik wil graag spreken van gedaanten die in nieuwe werden veranderd.
(Ovidius, Boek 1, 1)
Alles verandert, niets vergaat.
(Ovidius, Boek 15,165
Alles is anders dan wat er aan voorafging, maar het komt er wel uit voort. Dat is de rode draad van Ovidius' Metamorfosen. Een imposant dichtwerk dat hij schreef tijdens de eerste jaren van onze jaartelling. Geen heldenepos, noch het verhaal van een land, maar het verhaal van een idee: ‘Alles verandert, niets vergaat' dat Ovidius toeschrijft aan de Griekse filosoof Pythagoras. Ovidius begint zijn gedicht met het ontstaan van de wereld en eindigt bij zijn eigen geschiedenis; Rome van keizer Augustus. Het is een ingenieus weefsel van verhalen die indirect naar elkaar verwijzen en bestaat uit raamvertellingen en raamvertellingen in raamvertellingen. Een spiegelpaleis waarin de wereld vloeibaar wordt en niets blijft of blijkt wat het is. Ondanks de legendarische en goddelijke personages die er de revue passeren, straalt het werk een bijna moderne menselijkheid uit. Vooral de humoristische manier waarop Ovidius hun gedrag beschrijft. Metamorfosen is één van de invloedrijkste boeken in de Westerse cultuur. Ovidius vond inspiratie voor zijn werk in de Griekse mythologie. Er komt geen naam in Metamorfosen voor die we niet al kennen uit andere geschriften van o.a. Homeros en Vergilius. Narcissus en Echo, Philemon en Baucis, Daedalus en Icarus, Midas, Orpheus en Eurydice, om maar enkelen te noemen... Maar we leren die figuren nu op een andere manier kennen. Ovidius past de verhalen aan de opzet van zijn gedicht aan: de gedaanteverwisseling of metamorfose. Alles altijd anders. In die zin beoefent hij mythologie in de ware zin van het woord mythos, waar de manier waarop het verhaal wordt verteld belangrijker is, dan haar logos, of feitelijke waarheid. Ovidius begreep als geen ander dat waarheid verpakt in fictie meer vertelt over de werkelijkheid dan de poging de werkelijkheid zelf natuurgetrouw te beschrijven.
Geen enkel ding in dit heelal, geloof me, gaat teloor,
Maar alles wisselt en vernieuwt. Men spreekt van een geboorte
Als er iets anders aanvangt dan er was, en sterven is
Ophouden met hetzelfde zijn. En toch, het grote geheel
Blijft wel bestaan, al schuift er nog zoveel van hier naar daar.
(Ovidius, Boek 15, 254)
Ons eigen mensenlichaam is ook almaar rusteloos
Aan het veranderen. Wat wij geweest zijn, wat wij nu zijn,
Zullen wij morgen niet meer zijn. Er was een tijd, waarin wij
Als zaad, als eerste hoop op leven, in de moederbuik
Hebben gewoond, een kunstwerk in de handen der natuur;
Die heeft ons in dat zwanger moederbinnenste niet willen
Beknellen, maar uit huis gejaagd, de wijde wereld in...
(Ovidius, boek 15, 214)
‘We zijn nog in de beginfase. We weten nu al wat het niet wordt: geen heldenepos van één figuur. En wat mij betreft ook geen vertelling in de sfeer van Nike (deel 3 Herakles). Het mooiste zou zijn als het een traag lijkende voorstelling wordt met veel dromen erin. Vooral dromen en beelden. Het doet me denken aan een tekst uit een bundel van de Griekse dichter Kavafis. Ik ken het niet uit mijn hoofd maar het gaat ongeveer (het is geen letterlijk citaat) als volgt: ‘Hou ze vast, dichter, de visioenen van je liefdesleven. Wanneer ze wakker worden bij nacht of in het schitterende licht van de middag.' Die sfeer. Als we die kunnen pakken. Dat is precies wat ik doe met Homeros en feitelijk is dit ook waar Metamorfosen over gaat. Al die verhalen zoals een boom met bladeren die fluisteren. Als je goed luistert begrijp je die taal. Maar de verhalen veranderen naar gelang dat wat je zelf opneemt en wat je weer doorgeeft. Niet anekdotisch anders, maar het verhaal verandert door je kijkrichting, je beleving. En het zou mooi zijn, zeker omdat dit een soort afsluiting is, als we die kant op kunnen gaan. Dus het fenomeen van de vertelling als basis van het mensdom; het vertellen van verhalen dat maar doorgaat... als een motor. Het vertellen zelf. In plaats van het verhaal van één iemand, een held (Odysseus, Herakles) of van één gebeurtenis, een oorlog (Tantalus).'
Tracht ze te bewaren, dichter,
hoe weinige zich ook begrijpen laten.
De droombeelden van je liefde.
Breng ze, halfverborgen, in je regels.
Tracht ze vast te houden, dichter,
wanneer ze in je geest tot leven komen,
des nachts, of in de glans van de middag.
K.P. Kavafis
Metamorfosen
tekst Aus Greidanus en Jules Terlingen
regie Aus Greidanus
spel Petra Ball, Nadine Bastiaansen, Marguerite de Brauw, Isabella Chapel, David Geysen, Geert de Jong, Judith Linssen, Hugo Maerten, Saskia Mees, Christina Schönbach, Bob Schwarze en Iwan Walhain
decor Guus van Geffen
kostuums Marrit van der Burgt
licht Guus van Geffen en Henry van Niel
muziek en geluid Carl Beukman en Saskia Mees
componist zangnummers en repetitor Saskia Mees
dramaturgie Alain Pringels
speelperiode woensdag 22 oktober t/m zondag 15 februari 2015
première zaterdag 25 oktober 2014
kaarten € 27,50/UITpas € 26,-/Appelvrienden € 25,-/CJP, studenten- en cultuurkaart € 24,- (woensdag/donderdag € 12,- )/Ooievaarspas en ACT Pas € 14,-
try-outs € 25,-/€ 24,-/€ 23,-/€18,- (woensdag/donderdag € 10,- )/€ 12,50