|
|
|
 |
|
'Gun iedereen zijn waanzin' is het credo waarmee Geert de Jong op 13 januari de eerste repetitie voor Louterbloemen afsloot. Na haar succesvolle voorstellingen Dans (2004) en 5.51u (2006) waagt Geert de Jong zich aan een nieuw project in de grote zaal. Met oog voor detail beschrijft Geert de Jong vier dagen uit het leven op volkstuincomplex Louterbloemen. Als in een filmscript worden licht, geluid, moment van de dag, opkomst en handelingen van de personages nauwkeurig omschreven. Pas halverwege het script ontstaat er voor het eerst een gesprek. De personages trachten vooral zwijgend iets van het leven te maken. Sommigen van hen zijn eenzaam, wellicht verwaarloosd. Maar niet verpieterd. Er is altijd hoop, een klein beetje aandacht is genoeg om ze te laten opbloeien.
Ze richt zich in haar werk op het uitvergroten van het alledaagse. Dat is in Louterbloemen niet anders. 'Waar het mij om gaat, is dat ik deze mensen in hun eigen wereld in hun dromen wil laten geloven. Met behoud van hun waardigheid, hun elegantie, wat er ook gebeurt. Gun een ander zijn waanzin, wil ik zeggen.' Een dwingende verhaalstructuur heeft ze daarbij niet nodig. 'De locatie is het verhaal, de mensen die daar wonen en werken hebben allemaal hun reden om daar te zijn, en niet ergens anders. Je kunt ze niet los zien van hun omgeving. Het niemandsland dat ze hebben gevormd, en dat hen als mensen ook weer vormt, heeft een fysieke aanwezigheid. Een setting voor verhalen, schijnbaar oneindig, van het menselijk leven teruggebracht tot zijn meest kale vorm.'
tekst Jules Terlingen en Geert de Jong
scenario/regie Geert de Jong
speeperiode wo 18 maart 2009 t/m za 9 mei 2009
Vertrekpunt voor deze productie zijn volkstuintjes. Heb je volkstuintjes bezocht?
'Ik ben naar heel wat volkstuintjes gaan kijken. In Nederland zijn het veel chalets. Het is er keurig met heel veel reglementen. Met allerlei toerbeurten; mensen voor de koffie, mensen die verantwoordelijk zijn voor de randen van de paden. Toen ben ik met Aidan (decorontwerp) maar in België gaan kijken en daar vond ik de meest wonderlijke volkstuintjes. Mensen laten er hun fantasie los; omheiningen gemaakt van pvc buizen, huisjes die alleen maar gemaakt zijn uit deuren. Een enorme verscheidenheid. Een niemandsland. Voor Louterbloemen ben ik veel meer in de richting van dit niemandsland gaan denken. De vrijstaat. Daarnaast heb ik heel veel, onvoorstelbaar veel, films gezien. Omdat ik op zoek ben naar kleuren, naar beelden, naar sferen. Deze voorstelling start niet bij een tekst, maar bij een sfeer, een beeld, een lichtinval, een handeling, een gebaar.'
Je hebt een groep van tien acteurs. Hoe heb je hen bij de productie betrokken?
'Wat wil je graag worden als je groot bent?' Dat is de vraag waarmee ik naar elke acteur ben gestapt. Daarop kreeg ik de meest wonderlijke antwoorden. Ik ging voor een leeg blad zitten en gaandeweg verschenen er personages op het terrein.
Het eerste personage was Raf. Hugo Maerten wilde bijvoorbeeld uitvinder worden. Hij speelt Raf, een man zonder geheugen, die alles kan gebruiken om het even wat hij vindt, meubels, stofdoeken, plastic bekertjes, flessen. Hij maakt er fantastische dingen mee. Raf leeft in de dingen die hij zelf maakt.
Het tweede personage dat verscheen was Ron, gespeeld door Bob Schwarze. Ron is zo'n man die nachtwaker is geworden, maar voor hetzelfde geld dief hadden kunnen zijn. Met een grote sleutelbos, een hoge dosis eigendunk en uitermate irritant.
Het derde personage was Celine, maatschappelijk werkster, gespeeld door Judith Linssen. Ik had één beeld bij dit personage; ze graaft een gat waar ze naast gaat liggen. Het werd een personage dat volledig opgebrand wordt door haar werk. Ze verdrinkt in de dossiers en administratie. Zij zoekt in haar kleine volkstuintje rust.
Het vierde personage wordt gespeeld door Sacha Bulthuis. Zij speelt Alexandra, een ex-pilote. Een personage geïnspireerd op een lieve, oude bejaarde dame die toen Sacha haar leerde kennen een van de eerste vrouwen met een vliegbrevet bleek te zijn. Zij vertelde aan Sacha dat ze in Nederland alleen stewardess mocht worden, toen is ze naar Amerika gegaan om haar vliegbrevet te halen. Ik heb dit personage een grote bitterheid gegeven omdat een pilote niet getrouwd mocht zijn en geen kinderen mocht krijgen. En ik heb dit personage een zoon gegeven. Dat is het personage Hendrik-Jan, gespeeld door Egidius Pluymen. Moeder en zoon samen in een volkstuintje, een heel ambivalente verhouding, waaruit Hendrik-Jan kan ontsnappen door als een vogeltje te zingen terwijl zijn moeder nog een allerlaatste keer wil vliegen.
Het volgende personage dat op het terrein verscheen was Angelina, gespeeld door Maureen Tauwnaar. Ik ben in haar Surinaamse verleden gedoken. Maureen heeft heel veel tantes die allemaal heel veel over elkaar weten. Als de ene tante het niet weet dan weet een andere tante het wel. Angelina is een Surinaamse vrouw die heel dicht bij het Creoolse blijft en niet naar het aangepaste Nederlandse Suriname neigt. Een gescheiden vrouw, ze is Tupperware-verkoopster en heeft een wassalon.
Dan is er Kraal, een personage gespeeld door Marguerite de Brauw, een jong losgeslagen meisje dat nergens haar plek vindt, graag contact zou hebben met iemand uit de buitenwereld maar daar niet in slaagt en dus maar op Louterbloemen blijft, voorlopig.
En er is Lara, gespeeld door Ian Bok (Ian vervangt David Geysen, die momenteel in Zuid-Afrika aan zijn nieuwe stuk Ararat werkt). Lara is een 'cross-dresser', een man die vrouwenkleding draagt. Hij kleedt zich zo goed mogelijk als een vrouw, maar is een man. Hij is barkeeper in een homobar. Jules Terlingen noemde hem 'een treurige man met een tas waarin zijn geluk zit'.
Als laatste is er het koppel Her en Rita, gespeeld door Hubert Fermin en Isabella Chapel. Zij stranden op het volkstuincomplex met hun caravan. Dit gebeurt ongeveer halverwege het stuk. Tot hun komst maak je kennis met een gemeenschap waarin ieder zijn eigen plaats heeft. Zoals visjes in een aquarium. Er is geen contact tussen die mensen. Dan verschijnen Her en Rita, met hun caravan, hun gebloemde tuinstoelen, hun barbecue ...'
Waar en wanneer speelt het stuk zich af?
'Midden in de zomer. Tijdens een hittegolf. Vlak voor een zonsverduistering. En ja, de volkstuintjes liggen vlak naast een spoorweg.'
Geert de Jong schreef het scenario, terwijl Jules Terlingen de dialogen schreef. Deze teksten zijn eerder een inspiratiebron en een grabbelton dan een vastliggend script. Jules Terlingen over de teksten: 'Geert en ik hebben ons teruggetrokken in een vergaderzaaltje. Daar vertelde ze me wat haar plannen waren. Die hebben we aan de muur gehangen op kleine papiertjes. En daarover zijn we gaan praten. Papiertjes verschoven, vlogen in de prullenbak of werden herschreven. Door haar heel grondig te ondervragen kreeg ik een idee van wat ze als teksten wilde. Een soort dialogen die je het best kunt omschrijven met het woordje 'terloops'. Het ging haar in de eerste plaats om de beelden, de sfeer, de kleur en niet om grote tekstuele verhalen of een taal.'