|
|
|
 |
|
regie van David Geysen
De vader van het Russische drama
Ostrovski (1823-1886) schreef Het woud in 1870. De moeilijke relatie tussen de landeigenaren en de ex-slaven ligt aan de basis van dit stuk. Ostrovski wordt beschouwd als de vader van het Russische drama. Zijn scherpe en grappige pen effende het pad voor Anton Tsjechov en Maxim Gorki.
Wat wilde Ostrovski?
De tsaristische censuur dwong Ostrovski tot het herhaaldelijk herschrijven van het einde van Het woud. Er is geen eerste versie van Het woud bewaard gebleven. We weten dus niet hoe het oorspronkelijke einde was. Men denkt dat het stuk gecensureerd werd door zijn kritiek op de schijnheiligheid van de burgerij.
Wat wilde Ostrovski eigenlijk? Wie de bestaande versies leest, ontkomt niet aan de indruk dat Ostrovski meer wilde dan alleen maar een komedie schrijven.
De sleutel ligt waarschijnlijk bij Aksinja. Het jonge meisje dat verpletterd wordt door twee werelden. Die van de tanende macht van de aristocratische bourgeoisie; de wereld van haar tante Raisa. Waar uithuwelijken heel normaal is om het familiebezit te vergroten of in stand te houden. Anderzijds is er de aantrekkingskracht van de grote stad die onder het geweld van de industrialisatie een jonge generatie naar zich toe lokt. Aksinja hoopt door de liefde die dromen waar te maken; ze wil met de zoon van de buurman vluchten naar de stad. Wanneer haar die kans wordt ontnomen wil ze zelfmoord plegen. Maar Gennadi redt haar.
Het is die sprong in het plot die nogal drastisch overkomt en het geheel in het keurslijf van de komedie dwingt. Waarschijnlijk wilde Ostrovski haar laten sterven. Stel dat haar zelfmoord gelukt was? Dat had tot een totaal andere climax geleid.
Het oog van de kunstenaar ontsnapt aan elke vorm van censuur
In de wereld die Ostrovski schetst is het de kunstenaar die de hypocrisie van de burgerij ontmaskert. De acteur Gennadi mag en zal de waarheid spreken. De dubbele positie die Gennadi hiervoor inneemt maakt hem tot een bijzonder interessant personage.
Om deel uit te kunnen maken van de hypocriete bourgeoisie van Raisa speelt hij de rol van militair. Hij speelt toneel, niet in het theater, maar in de echte wereld. Zijn rol wordt niet als toneel herkend. Als hij ontmaskerd wordt als acteur zal Raisa hem laten vallen.
Ostrovski speelt hier een handig spelletje met de censuur. Hij laat zien dat je door toneel te spelen in het echte leven aan elke vorm van censuur kan ontsnappen. Maar belangrijk in dit opzicht is de positie van Arkady, ook een acteur.
Arkady heeft geen papieren en is illegaal. Hij verliest hierdoor elk recht van spreken. Hij mag alleen doen wat Gennadi hem opdraagt; zijn knecht spelen. Arkady's zwijgende aanwezigheid is de sublieme waarheid die Ostrovski in het stuk laat zien. Arkady is in de belangrijkste sleutelscènes aanwezig. Hij ziet en weet wat niet gezien en geweten mag worden. Een oog dat ontsnapt aan elke vorm van censuur.
Het lijkt alsof Ostrovski met Arkady een personage creëert waarmee hij tegenover de tsaristische overheid te kennen geeft dat, wat zij ook verbiedt, er altijd kunstenaars zijn die zien wat niet gezien mag worden. Het oog dat aan elke vorm van censuur ontsnapt. (Alain Pringels, dramaturg Toneelgroep De Appel).
Het woud
van Alexander Ostrovski
regie David Geysen
speelperiode 24 april t/m 2 juni 2007
Het woud is een onderdeel van het meerjarig ontwikkelingstraject Talentontwikkeling. De gemeente Den Haag en het ministerie van OCW maken dit initiatief financieel mogelijk.