|
|
|
 |
|
Internet of geen internet, zonder het gedrukte woord staan we nergens. Achter de indrukwekkende toename van druktechnieken en informatiedragers schuilt een verborgen geschiedenis. In Het boek beschrijft Geert Lernout hoe de mens door de eeuwen heen met taal en woorden is omgesprongen. Van kleitablet tot paperback is een hele stap, maar het doel blijft hetzelfde: kennis en ervaringen overbrengen. En dit over de grenzen van het mensenleven heen. Geen wonder dat schrijven heel lang geleden geassocieerd werd met magie en taboes. Een aspect dat ook een rol speelt in Messen in hennen. Pas met de uitvinding van de boekdrukkunst voegt de geschreven taal zich naar de taal van het volk. Dankzij het massamedium boekdrukkunst ontstaan de ons gekende standaardtalen. Technologische vernieuwingen veranderen het mens zijn. Zo ook het hanteren van de kleitablet, pen en papier, de typemachine, de laptop en het mobieltje (sms'en). Onder invloed van de huidige communicatietechnologie krijgt het gesproken woord opnieuw een grote impact op het geschreven woord.
‘De cultuur van de Oudheid en die van de vroege Middeleeuwen was ondanks alles nog altijd voornamelijk een mondelinge cultuur en geschreven teksten dienden eigenlijk op de eerste plaats als een geheugensteun. Boeken werden niet zozeer gelezen, als wel voorgelezen en het publiek bestond bij elke lezing uit meer dan één persoon. Dat er hardop gelezen werd had niet alleen te maken met wie er nog aanwezig was, maar met het lezen zelf. Teksten in de Oudheid waren alleen maar geschikt om als geheugensteun gelezen te worden door iemand die de grote lijnen uit het hoofd kende.' (pagina 146)
‘Misschien juist omdat het geschreven woord behoorde tot een minderheidscultuur, werd aan het schrift een enorme macht toegeschreven en dat uitte zich enerzijds in magische praktijken en anderzijds in een belangrijk literair motief. Het Jodendom en het Christendom zijn openbaringsgodsdiensten en dat wil zeggen dat ze allebei gebaseerd zijn op het idee dat God op een bepaald ogenblik met de mensheid gecommuniceerd heeft, en dat hij enerzijds mondeling, maar anderzijds ook via geschreven teksten die dan op miraculeuze wijze aan de mensheid werden meegedeeld.' (pagina 147)
‘In deze omstandigheden (Middeleeuwen) was het geschreven woord voor de lezer nog in grote mate een gesproken woord en het schrift functioneerde, zoals hier zo vaak werd beschreven, veel meer als een geheugensteun voor gesproken communicatie dan als het aparte medium dat het schrift voor ons in geworden.' (pagina 192)
‘Deze nieuwe alomtegenwoordigheid van het gesproken woord heeft belangrijke gevolgen voor de manier waarop we taal gebruiken, zowel schriftelijk als mondeling. Enerzijds werd in alle landen samen met de drukpers een standaardtaal ingevoerd met duidelijke spellingsregels, maar anderzijds evolueren talen voortdurend en die ontwikkelingen hebben als belangrijk gevolg dat wij woorden niet langer uitspreken zoals onze voorouders voor wie de spelling werd uitgevonden.' (pagina 308)
‘Een van de basisbeginselen van de taalkunde zegt dat talen eigenlijk niet bestaan, er zijn alleen maar dialecten.' (pagina 309)