Zeezicht 3

Ben ik al geboren?

Dramaturg Alain Pringels in gesprek met Gerardjan Rijnders

Gerardjan Rijnders Affiche Ben ik al geboren?

Hoe ontstond de idee voor het stuk?
'Eerst was er de idee om In wankel evenwicht van Edward Albee te doen. Maar we kregen de opvoeringsrechten niet. Toen zochten we ons suf naar een andere speeltekst. Ik werd daar zo troosteloos van, tot ik dacht: wat zou ik nou echt willen maken? Wat heb ik nog nooit gezien op het toneel? Toen zag ik mensen allemaal scènes spelen alleen... ruzies, feesten, verzoeningen enz, alleen je hoort ze niet, je verstaat ze niet. Een toneelstuk achter glas.

Daarna las ik Eindeloos bewustzijn van Pim van Lommel over bijna-doodervaringen. Een bijna-doodervaring heeft vaak de vorm dat degene die bijna dood is, uit zijn lichaam treedt en dan van bovenaf toekijkt op wat er om hem heen gebeurt. Toen dacht ik: dat lijkt erop! Iemand heeft een bijna-doodervaring, ziet en hoort van alles maar is buitengesloten, kan niet ingrijpen. Vervolgens dacht ik weer: maar het moet niet al te letterlijk.'

Gaat het stuk over een bijna-doodervaring?
'Nee, dat is niet letterlijk zo. Het stuk gaat volgens mij niet over bijna-doodervaring. Het stuk gaat eigenlijk over een moeder die min of meer op sterven ligt en naar haar eigen geschiedenis, naar alle personages waarmee ze geleefd heeft kijkt. Ze kan er geen contact mee maken. Ze ziet ze, ze hoort ze niet. Een vrouw die zich ineens afvraagt of de manier waarop ze met haar kinderen, haar naasten is omgegaan wel correct is geweest. Uiteindelijk uit zich dat in een enorme behoefte zicht te verontschuldigen. Terecht? Via haar teksten krijgen we een idee van hoe het leven van die vrouw geweest is of misschien ooit zal zijn.'

Ben je ooit zelf geconfronteerd met dergelijke ervaringen? Of ben je gewoon gefascineerd door wat er na de dood zou kunnen gebeuren?
'Ik ben ooit bijna dood gegaan. In de zee voor Scheveningen. Ik zwom daar een soort marathon samen met (o.a.) een jongen waar ik erg verliefd op was. Ze hebben ons samen uit zee gevist en we waren erg onderkoeld. Ik vond het een geweldige ervaring. Ik herinner me de mooiste dromen. Inderdaad: mijn hele leventje van elf jaar kwam voorbij. Dacht ik. Mijn vader vond het maar niks dat ik die wedstrijd niet had afgemaakt. En ja, natuurlijk ben ik gefascineerd door wat er eventueel na de dood... In ieder geval zou ik niet willen dat atomen die nu in mijn lichaam zitten, na mijn dood gewoon door bestaan en in een kogel terecht komen waarmee een aardig iemand wordt dood geschoten.'

Je schreef de tekst voor de spelers van De Appel; hoe belangrijk is het te weten voor wie je schrijft? Beperkt dit je creativiteit niet?
'Het helpt enorm als je weet dat je voor een bepaalde speler schrijft. Als schrijver heb je natuurlijk alleen maar twijfels over de kracht van je tekst maar ik had tenminste deze zekerheid: hij wordt gespeeld door Sacha! Dat is creatief alleen maar bevrijdend. Hoewel niet helemaal eerlijk natuurlijk, want ik zadel Sacha op met een extra verantwoordelijkheid. Maar volgens mij vindt ze dat alleen maar leuk.'


Gerardjan Rijnders over Ben ik al geboren? tijdens de seizoensopening 2008/2009
| Meer