Toneelgroep De Appel heeft een plan B

‘Niet honoreren’. Geen subsidie voor Toneelgroep De Appel, luidde het Advies beleidsplan Kunst & Cultuur 2017-2020 eind april dit jaar. Maar de Appel wil dóór. Aan de Duinstraat wordt gewerkt aan een nieuwe najaarsvoorstelling. En er is een plan B om onder de valbijl van de overheidsguillotine uit te komen. Een doorstart. “Met net zulk rebels, anarchistisch en spannend theater als vroeger”, stelt acteur Hugo Maerten, “want het is hier nog lang niet op”.

Door Bert Jansma

Vorige week bleek dat in de zomervakantie artistiek Appel-leider Arie de Mol in alle stilte zijn functie had neergelegd. De Mol was zelf niet voor een reactie bereikbaar, maar de reden zou – logischerwijs – zijn dat hij na dat advies besefte dat hij zijn doelstellingen niet waar kon maken. Tegelijkertijd kwam het nieuws dat de kern van De Appel wél een doorstart wil. Acteur Hugo Maerten is voorlopig de spreekbuis van die groep die zichzelf schertsend de G7 noemt (zeven Appel-medewerkers): “Al vóór dat advies er was waren er een paar mensen bij De Appel die zich afvroegen: deugt ’t wel waar we mee bezig zijn? We hadden met die marathons het gevoel dat we het beste uit onszelf gegeven hadden. Maar die marathons moesten geen valkuil worden. Toen Aus Greidanus weg ging en er een nieuwe artistiek leider gezocht werd, wisten we dat acteur David Geysen gesolliciteerd had. Sterker nog: Ik heb met enkele anderen geprobeerd die sollicitatie kracht bij te zetten. David had bestaand repertoire geregisseerd, collages gemaakt, een jeugdvoorstelling, nieuwe stukken. Hij krijgt dat in een paar jaar voor elkaar en iedereen wil voor hem wel die extra kilometer lopen. Ik was ervan overtuigd: geef je De Appel aan David dan geef je hem dóór, geef je De Appel aan een ander, dan geef je hem weg. Daar is niet naar geluisterd”.

Op de man
De Raad van Toezicht van de groep presenteerde Arie de Mol als artistiek leider. “Niemand van ons kende hem”, zegt Hugo Maerten, “maar we hebben knoerthard gewerkt aan ‘Zie de mens’ en aan het Heijermans Festival”. Hij is het er mee eens dat het advies nogal unfair is ten opzichte van de toen benoemde artistiek leider. Net op z’n plek, nog nauwelijks ingewerkt in een gezelschap en dan wordt hem meteen alles uit handen geslagen. Hugo Maerten: “Dat advies speelt volledig op de man. Over De Appel wordt gesteld dat het ’t einde van een cyclus is, dat het financieel beheer niet optimaal is, maar de rest gaat over Arie de Mol. Dat ’t met hem nooit wat gaat worden”.

De laatste ontwikkelingen speelden zich af tijdens de zomervakantie. “Wij als gezelschap willen niet kapot” zegt Hugo Maerten, “omdat we denken dat we wel wat te bieden hebben, vrij veel zelfs. Met onze mentaliteit, bravoure en anarchisme. Wat ons betreft is plan A, of de man achter dat plan, afgeschoten, wij gaan door dik en dun ons plan B verdedigen”.

Cycloop
Hugo Maerten c.s. zochten inmiddels al contact met de gemeente Den Haag om plan B te ventileren. Een plan voor een sterk afgeslankte Appel. “Met ‘cross-overs’, muziektheater, collages, tintelend van leven. Met daarin David Geysen als artistieke spil”, stelt Hugo Maerten. “We realiseren ons dat die marathons nog een bij-effect hadden: ze hebben als een cycloop alle kleinere projecten opgegeten. En ze hebben De Appel in Den Haag gehouden. We zijn van de radar verdwenen in Nederland, da’s niet goed. We willen maken waar De Appel sterk in was: collage-theater, muziektheater, verrassend teksttheater. Als De Appel Shakespeare speelde, deden we dat anders dan anderen. Van arme sloeber-theater zijn we stelselmatig gegroeid, een instituut geworden, en kwetsbaar. We kunnen voor veel minder. Wèl in dit gebouw. Want als dat weg moet, stop ik nog dezelfde seconde”.

Rafelig randje
De geplande voorstelling van ‘Kersentuin/na de crash’ is van het Appel-programma gehaald. “Een regie van een gastregisseur (Carina Molier), veel video en onbetaalbaar”, vindt Hugo Maerten. “Bovendien zou het de laatste voorstelling van De Appel kunnen zijn. En wat moet je dan met die symboliek van een omgehakte kersentuin? Dat is toch te plat. We willen niet lopen leuren met ons leed, we willen met die najaarsvoorstelling een feestje bouwen, al mag dat rafelige randjes hebben en mag je er even bij slikken”.

Aan de najaarsvoorstelling die er wél komt wordt gewerkt. “Ik zie het als een droom “ zegt De Appel-acteur, “waarbij alle nog levende oud-Appel-acteurs gevraagd worden om mee te spelen op een dag die hen uitkomt. Van Eric Schneider tot Carline Brouwer en Nadia Amin. Wij zorgen voor een stuk waar ze inpassen. Ik denk aan de doodgraversscène in ‘Hamlet’ waarin ze ieder op hun manier te voorschijn komen. En we willen alle oud-vormgevers, Tom Schenk, Guus van Geffen, André Joosten, vragen om installaties te maken van al het oude materiaal dat we hier opgeslagen hebben”.

En plan B? “Dat moet uitgewerkt worden en dan naar de Raad van Toezicht voor we het bij de gemeente kunnen aanbieden als alternatief”, zegt Hugo Maerten. “Het is allemaal zo snel gegaan dat ik je nog niet teveel kan zeggen. Maar we willen er jonge acteurs, acteurs in opleiding de kans geven op projectbasis mee te werken. Actrice Geert de Jong, die naar Amsterdam vertrekt, wil er een van haar bijna tekstloze beeldende producties maken. Nadia Amin staat te popelen om iets te doen. David Geysen zal het zíjn wending geven. Dat hij dat kan heeft hij in dertien jaar bij De Appel wel bewezen. Van ‘Don Quijote’ tot ‘Orgia’, ‘Messen in hennen’, ‘Bacchanten’, ‘Kraamtranen, ‘Volle maan. Dat rebelse. Schudden aan de boom en kijken of er appels uit willen vallen”.

Den Haag Centraal 01-09-2016

| Meer