Interview met David Geysen
Door Nico Heemelaar
De eerste try-outs zitten erop van Hamlet, het publiek reageert op de website. "Voor het laatst het Appeltheater uitgelopen. Intens droevig!! Het hart is uit Den Haag gerukt’’, is de eerste reactie van een bezoeker met de naam Else.
Zo zal het de komende weken veel vaker gaan bij Toneelgroep De Appel. Tot en met zondag 18 december, de dag waarop acteur, regisseur en de laatste Hamlet-vertolker van dit illustere theatergezelschap zijn eveneens illustere laatste woorden uitspreekt: ,,De rest is stilte.’’ Met nu nog 19 voorstellingen voor de boeg valt dan definitief het doek voor De Appel.
,,Het voelt raar’’, zegt David Geysen. ,,Het hing voor ons al maanden in de lucht, ondanks alle pogingen die we op het laatste moment nog hebben gedaan om De Appel te redden. Maar voor het publiek dat hier elke avond zit is het steeds een definitief afscheid. Elke avond 400 gasten die niet kunnen bevatten dat het echt is afgelopen.’’
De adviescommissie voor het kunstenplan 2017-2020 van de gemeente Den Haag besliste anders. Het gezelschap zou niet onderscheidend genoeg zijn en de nog maar net aangestelde nieuw artistiek leider werd gebrek aan visie verweten. De gemeenteraad nam vorige week het advies over om per 1 januari de subsidie te stoppen. De gewraakte artistiek leider Arie de Mol hield de eer aan zichzelf en stapte vroegtijdig op.
David Geysen, zelf al 16 jaar verbonden aan De Appel: ,,Ik had zelf eigenlijk al eigen plannen voor het najaar, maar de ontwikkelingen beslisten anders. Als Appel-acteurs voelen wij ons schatplichtig naar ons publiek om nog één keer te knallen met een mooie voorstelling. Toen collega’s mij vroegen de mogelijk laatste productie te regisseren koos ik voor Hamlet. Het is een stuk vol verwijzingen, de droom van elke acteur en regisseur. Bovendien zitten we in het staartje van het Shakespearejaar, zijn 400ste sterfjaar.’’
Geysen gold als gedroomde opvolger van Aus Greidanus sr., de jarenlange artistieke leider van De Appel, die samen met zijn voorganger Erik Vos decennia lang het gezicht van het gezelschap vormde. De groep maakte naam met eigenzinnige interpretaties van Griekse tragedies, beroemde toneelteksten van Schiller tot Shakespeare en eigen stukken, al dan niet ingekapseld in grootse marathons waarvoor – zoals enkele jaren geleden bij Casanova – desnoods het eigen theater onder water werd gezet. ,,Toen Aus met pensioen ging, heb ik gesolliciteerd naar zijn functie’’, zegt Geysen. ,,Hij gaf mij dat vertrouwen en liet mij al op jonge leeftijd regisseren. Het was voor mij dan ook een teleurstelling toen Arie de Mol werd aangenomen omdat zijn ideeën anders waren dan de mijne. Na het negatieve advies voor het kunstenplan zijn we met de wethouder gaan praten. Het gevraagde alternatieve plan voor een eventuele doorstart hoefde ik niet te schrijven, want die had ik nog van mijn sollicitatie. Het lijkt erop dat ik toen te vroeg was met mijn ideeën en nu te laat.’’
De contacten met de politiek van de afgelopen weken waren voor Geysen een nieuwe ervaring. ,,Een nogal ondoorgrondelijke wereld’’, noemt hij het. ,,Toen het advies uitkwam beloofde D66 zich nog te gaan inspannen om De Appel voor de stad te behouden, maar ook het plan voor de doorstart hebben ze uiteindelijk niet gesteund. Het laatste restje steun kwam niet van de coalitiepartijen. Ik heb mijn plannen wel toegelicht tijdens de inspraakronde, maar bij het begrotingsdebat heb ik het woord overgelaten aan onze interim zakelijk leider. Als het aan mij had gelegen zou ik de spreektijd hebben gebruikt voor het stuk 4’33’’ van John Cage, een compositie die uit louter stilte bestaat. Drie minuten stilte in een raadszaal lijkt mij een bijzondere ervaring om mee te maken.’’
To be or not be, was de vraag die de afgelopen maanden bij De Appel speelde. Een petitie van 10.000 handtekeningen mocht niet baten en ook het goedkopere, vernieuwende alternatief van Geysen is door de gemeenteraad als onvoldoende financieel onderbouwd opzij geschoven. Nee, dan in 1973: toen kreeg De Appel blindelings subsidie voor de aanvraag ‘twee jaar experimenteren’.
Na het laatste applaus gaat het Appeltheater in de verkoop. Zelf hoopt Geysen iets van de in het theater aanwezige apparatuur te kunnen overnemen voor zijn nieuwe gezelschap Dégradé. Wat overblijft in het lege gebouw is de laatste echo van Hamlet: De rest is stilte.
Algemeen Dagblad/Haagsche Courant 12-11-2016
