|
|
|
 |
|
De Griekse titel van deze komedie is Ploutos. Het zou de laatste komedie zijn die Aristophanes onder zijn naam heeft uitgebracht. In dit stuk neemt een bejaarde man, Chremylos, de blinde god Kapitaal in huis. Kapitaal is blind en ziet er uit als een bedelaar.
Kapitaal: 'Dat is de schuld van Zeus. Hij gunt de mensheid niets. Als opgeschoten jongen zei ik eens uit bravoure dat ik alleen bij mensen langs wilde gaan die braaf en wijs of vreedzaam zijn. Toen maakte hij me blind, zodat ik niet kon zien wie zo zou zijn en wie niet.'
De bejaarde man brengt de god naar de tempel van Asklepios waar hij genezen wordt van zijn blindheid. Voordat dit gebeurt wordt Penia, de godin van het Geldgebrek, voorgoed weggejaagd. Penia beweerd dat het dankzij haar is dat de mensen werken en produkten maken om te verkopen. Daarom is het goed dat Kapitaal niet ziet aan wie hij geld geeft en aan wie niet. Wanneer Kapitaal weer kan zien schenkt hij rijkdom aan iedereen die hem onder ogen komt. Aristophanes schetst haarscherp de gevolgen; een bejaarde vrouw verliest haar minnaar omdat hij nu geld genoeg heeft, de goden dreigen te verhongeren omdat de mensen geen offers meer brengen (ze offeren alleen wanneer ze gebreken hebben) en de priesters verliezen hun werk (omdat er niet meer geofferd wordt). Het gaat zover dat de god Hermes smeekt om als keukenhulpje te mogen werken bij Chremylos. Aan het einde van het stuk wordt de god Kapitaal in een feestelijke stoet weggedragen en opgesloten achter in de tempel van Athena. De Atheense staatskas bevond zich achter in het Parthenon op de Acropolis. Daar eindigt het stuk van Aristophanes. Het spreekt echter voor zich dat na de opsluiting van Kapitaal, Penia ten tonele verschijnt.
Het is frappant dat Aristophanes in 388 voor Christus een indirecte kritiek uit op de ongelijke verdeling van kapitaal. Een thema dat in de huidige problematiek van globalisering heel actueel is.
Alain Pringels
Aristophanes, Kapitaal, Atheneum-Polak & Van Gennep, Amsterdam, 1997