Zie De Appel Buiten

When the wind blows

De radioactieve tijdslijn: de eeuw van het atoom

1.     1896: Op 1 maart ontdekt de Franse natuurkundige Henri Bequerel bij toeval radioactiviteit. Zijn experiment bestond eruit dat hij het kristal uraniumzout blootstelde aan het zonlicht, waarna hij het  uraniumzout op een fotografische plaat legde. Deze plaat bleek na ontwikkeling zwart te zijn. Later bleek dat uraniumzout ook sporen naliet op de fotografische plaat, zonder blootstelling aan de zon.

2.     1898: Natuurwetenschapper en scheikundige Ernest Rutherford ontdekt dat de straling van radioactief materiaal uit twee soorten bestaat. Hij noemt deze soorten ‘alfa' en ‘beta'.

3.     1902: Rutherford ontdekt dat de straling van radioactief materiaal veroorzaakt wordt door de verandering van atomen.

4.     1902: Niet lang na de ontdekking van Rutherford doen de Franse wetenschappers Pierre en Marie Curie verder onderzoek naar radioactiviteit. Uit uraniumzout destilleren ze twee nieuwe scheikundige elementen: polonium en radium. Radium is een element met een enorme radioactiviteit. Marie Curie heeft het fenomeen ‘radioactiviteit' genoemd.

5.     1903: Pierre en Marie Curie en Henri Becquerel krijgen de Nobelprijs voor de Natuurkunde. Becquerel voor zijn spontane ontdekking van de radioactiviteit, Pierre en Marie Curie voor hun onderzoek naar de stralingsfenomenen.

6.     1908: Ernest Rutherford krijgt de Nobelprijs voor de Scheikunde ‘ voor zijn onderzoek naar het uiteenvallen van de elementen en de scheikunde van radioactieve substanties'.

7.     1911: Marie Curie krijgt opnieuw een Nobelprijs, dit keer voor de Scheikunde. Ze kreeg de prijs ‘ter erkenning voor haar diensten ter bevordering van de scheikunde door haar ontdekking van radium en polonium'.

8.     1935: Irène Joliot Curie (de dochter van Marie Curie) krijgt de Nobelprijs voor haar ontdekking van kunstmatige radioactiviteit. Hierbij wordt stabiel materiaal radioactief gemaakt door blootstelling aan een bepaalde radiatie.

9.     1938: Otto Hahn en Frits Strassman ontdekken in Berlijn het splijtingsproces.

10.  1939: Otto Frisch en Lise Meitner vluchtten weg uit nazi-Duitsland en komen in de Verenigde Staten. Zij berichten over Duitse experimenten met kernsplijting waarbij enorme hoeveelheden energie kan vrijkomen. Albert Einstein ondertekend samen met Amerikaanse en uit Duitsland gevluchte fysici een brief aan de president waarin ze hun bezorgdheid uiten over de gevolgen voor de wereld als Duitsland een atoombom zou ontwikkelen.

11.  1939: In de Verenigde Staten zet men het Manhattanproject op om een atoombom te ontwikkelen. Het project komt onder leiding te staan van Robert J. Oppenheimer. Wat enigszins verbazing wekt want Oppenheimer is politiek gezien links.

12.  1942: Op de experimentele raketbasis Peenemünde stijgt de eerste ruimteraket op. Tijdens de oorlog wordt deze raket ingezet als V2 wapen. Het Duitse raketprogramma staat onder leiding van Werner von Braun. Hij zal later voor NASA aan de basis staan voor het Amerikaanse ruimteprogramma.

13.  1942: In Chicago vindt de eerste kunstmatig gestuurde kettingreactie plaats onder leiding van fysicus Enrico Fermi.

14.  1943: In het verlengde van het Manhattanproject wordt in de Verenigde Staten het Los Alamoslaboratorium opgericht voor Project Y. Dit project had tot doel om een atoombom te ontwerpen en te bouwen.

15.  1944: London wordt in augustus door 2400 Duitse V2 raketten getroffen (o.a. afgeschoten vanaf een basis in Den Haag).

16.  1944: Otto Hahn krijgt de Nobelprijs voor Scheikunde voor zijn ontdekking van het splitsen van uraniumatomen.

17.  1945: Op 16 juli vindt de eerste testontploffing plaats. De bom Trinity ontploft boven een woestijn in New Mexico. Op 6 augustus wordt het eerste kernwapen in een oorlog ingezet: de uraniumbom Little Boy valt op de Japanse stad Hiroshima. Er vielen meteen 80.000 doden. Op 9 augustus wordt Nagasaki aangevallen met de plutoniumbom Fat Man, met 70.000 doden tot gevolg.

18.  1945: In november reizen onder strenge geheimhouding 88 Duitse topwetenschappers naar de Verenigde Staen. (onder andere Werner von Braun).

19.  1948: Blokkade van Berlijn door de Sovjet Unie.

20.  1949-1991: De Koude Oorlog. Zowel de Verenigde Staten als de Sovjetunie zouden tijdens de Koude Oorlog atoombommen gemaakt hebben, maar geen van beide landen heeft er één laten ontploffen. Dit was te wijten aan het gevaar van mutual assured destruction. Bij dit fenomeen gaat men er vanuit dat dreigen met kernwapens nodig was om te voorkomen dat de tegenpartij zelf kernwapens gaat gebruiken.

21.  1949: De Sovjets brengen hun eerste atoombom tot ontploffing.

22.  1949: Oprichting van de N.A.V.O.

23.  1952: De eerste Britse atoombom wordt tot ontploffing gebracht.

24.  1953: De Sovjets brengen de eerste waterstofbom tot ontploffing.

25.  1954: De Amerikanen hebben de eerste atoomonderzeeër ter wereld en ze brengen de eerste en tot dan toe krachtigste waterstofbom op het Bikini Atol tot ontploffing.

26.  1954: Oppenheimer wordt verhoord door de Mc Carthy commissie en raakt in diskrediet.

27.  1954: De eerste kerncentrale die elektriciteit levert wordt in Chicago opgestart.

28.  1955: De Sovjets lanceren een eerste mobiele waterstofbom.

29.  1955: Oprichting Warschaupact als antwoordt op de N.A.T.O.

30.  1956: De Amerikanen lanceren hun eerste mobiele waterstofbom.

31.  1957:De Russen doen als eersten een geslaagde proef met een intercontinentale raket die kernkoppen transporteert.

32.  1957: De eerste ondergrondse kernproef in de Nevada woestijn (Verenigde Staten).

33.  1957: De Sovjet Unie lanceren in september de Spoetnik 1 in een baan om de aarde. Twee maanden later brengen ze het hondje Laika in een baan om de aarde.

34.  1957: Eerste ongeluk in een kerncentrale in Windscale (United Kingdom).

35.  1957: Eerste wereldwijde protesten tegen kernproeven.

36.  1958: Oprichting N.A.S.A.

37.  1958: De Russen brengen met succes twee honden in de ruimte en laten de diertjes ongedeerd terugkeren.

38.  1959: Loenik 2 bereikt als eerste ruimtevaartuig de maan, nog geen maand later maakt Loenik 3 de eerste foto's van de achterkant van de maan.

39.  1960: De Russen schieten boven Sverdlovsk een Amerikaans verkenningsvliegtuig van het type U2 neer.

40.  1960: De eerste Franse atoombom wordt tot ontploffing gebracht.

41.  1960: De Russen brengen dit keer (als eersten) twee honden in een baan om de aarde en laten ze dan veilig en wel terugkeren op aarde

42.  1961: Joeri Gagarin wordt in april de eerste mens die in een baan om de aarde wordt gebracht, een maand later doen de Amerikanen hetzelfde met Alan Shepard.

43.  1961: In de Varkensbaai mislukt een door de C.I.A. opgezette landing van Cubaanse bannelingen.

44.  1961: Begin van bouw van de Berlijnse Muur.

45.  1961: Topontmoeting tussen Kennedy en Chroestsjov in Wenen over de Berlijn, kernproeven en ontwapening.

46.  1962: De Amerikaan John Glenn vliegt in de ruimte driemaal om de aarde.

47.  1962: De stationering van Russische raketten op Cuba leidt bijna tot een kernoorlog.

48.  1963: Er wordt een - weliswaar beperkt - internationaal kernstopverdrag ondertekend, waarin staat dat er geen bovengrondse kernproeven meer uitgevoerd mogen worden. Alleen China en Frankrijk tekenden niet.

49.  1963: Eerste moratorium op het nemen van bovengrondse kernproeven wordt ondertekend.

50.  1963: De Russische Valentina Teresjkova wordt de eerst vrouwelijke astronaut.

51.  1964: De eerste Chinese atoombom wordt tot ontploffing gebracht.

52.  1964: De Verenigde Staten bombarderen marinesteunpunten in Noord-Vietnam.

53.  1966: De Britten nemen hun eerste atoomonderzeeër in gebruik.

54.  1967: De eerste Britse en de eerste Chinese waterstofbom.

55.  1967: In New York demonstreren 125.000 mensen tegen de Vietnamoorlog.

56.  1968: De eerste Franse waterstofbom.

57.  1968: Ondertekening van het non-proliferatieverdrag dat de verspreiding van kernwapens moet tegengaan (India, China en Frankrijk tekenen niet).

58.  1968: Onderdrukking van de Praagse lente.

59.  1968: Eerste bemande ruimtevlucht naar de maan, Apollo 8 (Verenigde Staten).

60.  1969: De Amerikaan Neil Armstrong is de eerste man op de maan.

61.  1969: Op 1 juli wordt het non-proliferatieverdrag getekend. Dit verdrag had tot doel om de verdere verspreiding van kernwapens tegen te gaan. De Verenigde Staten, het Verenigd Koninkrijk en de Sovjet-Unie tekenden, waarna er nog verschillende landen volgden.

62.  1972: In de context van de Koude Oorlog werd door de Verenigde Staten en de Sovjet-Unie het eerste SALT-verdrag ondertekend. SALT staat voor Strategic Arms Limitation Talks. In dit verdrag stond dat beide naties over twee raketafweersystemen mochten beschikken.

63.  1972: Het eerste SALT-verdrag wordt uitgebreid in SALT 2. Er werden een aantal extra beperkingen toegevoegd aan het eerste verdrag.

64.  1974: India doet een eerste geslaagde kernproef.

65.  1975: Koppeling van Apollo 18 aan Soyoez 19 in de ruimte.

66.  1975: Amerikanen trekken zich terug uit Vietnam.

67.  1976: De Amerikaanse student Peter Philips maakt een document over de vervaardiging van een atoombom openbaar. Daarmee wil hij aantonen hoe eenvoudig het is voor terroristen om een kernbom te maken.

68.  1977: De Amerikanen ontwikkelen een neutronenbom, die veel minder schade aan de omgeving toebrengt dan een atoombom, maar wel alle leven in de omgeving vernietigt. Ook de hoeveelheid radioactiviteit die vrijkomt is veel kleiner.

69.  1977: In Nederland wordt het samenwerkingsverband Stop de neutronenbom, stop de Kernwapenwedloop opgericht. Dit verband heeft als doel om grootschalig verzet te bieden tegen het opnemen van kernwapens in het wapenarsenaal van de NAVO-landen.

70.  1979: Begin Iraanse revolutie van Ayatollah Khomeini.

71.  1979: Sovjettroepen bezetten Afghanistan om de opmars van de Islam te stoppen.

72.  1979: N.A.V.O. besluit om in West-Europa Amerikaanse kruisraketten te plaatsen.

73.  1980: Dood van generaal Tito in Joegoslavië. Lech Walesa eist in Polen het recht van vrije vakbonden.

74.  1980: Een fout in een computerprogramma laat het atoomalarm afgaan. Een reactie op een mogelijke Sovjetaanval  blijft uit, aangezien de fout na drie minuten wordt gevonden.

75.  1981: Gijzelingsdrama in Amerikaanse ambassade in Teheran.

76.  1983: President Reagan presenteert zijn raketafweersysteem.

77.  1983/1984: Massale protesten tegen de plaatsing van Amerikaanse kruisraketten in Europa.

78.  1985: Gorbatsjov wordt secretaris-generaal van de communistische partij in Rusland. Hij kiest voor glasnost en perestrojka.

79.  1986: Op 26 april vindt de kernramp van Tsjernobyl (Oekraïne) plaats. Deze ramp was te wijten aan een ongeluk met één van de kernreactoren in de centrale van Tsjernobyl. Door de explosie kwamen meteen 31 mensen om. Door het ongeluk kwam er een grote, radioactieve wolk terecht in de atmosfeer, die door de wind naar het noorden en het noordwesten werd gedreven. De wolk trok uiteindelijk bijna over heel Europa, begin mei van hetzelfde jaar zou ze Nederland en België bereikt hebben. De World Health Organisation van de Verenigde Naties deed onderzoek naar het aantal slachtoffers die deze ramp gemaakt heeft. In hun rapport van 2006 schreven ze dat er naar schatting ongeveer 6,8 miljoen mensen een stralingsdosis hebben opgelopen, waarvan 600.000 een heel hoge.

80.  1987: Reagan en Gorbatsjov ondertekenen een verdrag over beperking van raketten voor middellange afstand.

81.  1988: Nogorno-Karabach maakt zich los van de Sovjetrepubliek Azerbeidjan.

82.  1989: Val Berlijnse Muur.

83.  1990: Hereniging van Duitsland en begin uiteenvallen van Joegoslavië.

84.  1991: Eerste Golfoorlog.

85.  1991: Opheffing Warschaupact.

86.  1991: Bush en Gorbatsjov ondertekenen het Start-1 verdrag over de vermindering van strategische atoomwapens. Als vervolg op de SALT-verdragen wordt het START-verdrag tussen de Verenigde Staten en de Sovjet-Unie ondertekend. START staat voor Strategic Arms Reduction Treaty. Dit verdrag gaat over het effectief verminderen van het aantal kernwapens van beide naties.

87.  1991: Ontbinding van de Sovjet-Unie en oprichting van het Gemenebest van Onafhankelijke Staten.

88.  1993: Bush en Jeltsin ondertekenen de Start-2 akkoorden.

89.  1996: In New York wordt door 71 landen (waarvan er vijf in het bezit waren van kernwapens) het CNTBT-verdrag ondertekend: Comprehensive Nuclear Test Ban Treaty. Dit verdrag verbiedt alle kernproeven, zowel militaire als civiele. Vandaag is dit verdrag ondertekend door 176 landen en geratificeerd door 132 landen. Onder andere India, Pakistan en Noord-Korea hebben het verdrag nog niet ondertekend. Het verdrag is echter nog niet in werking, omdat verschillende landen het verdrag nog moeten ratificeren.

90.  2009: Obama kondigt tijdens zijn speech in Praag aan dat hij ernaar streeft om het kernwapenarsenaal van de Verenigde Staten binnen vier jaar terug te dringen.

| Meer