When the wind blows

When the wind Bloggs - repetitiedagboek

Week 7 - Misstap tussen twee sterren

Yorick Stam z'n eigen blog horen voorlezen?

In de trein op een prachtige zonnige herfstochtend, diepe warme kleuren in de bomen, helder licht scherp afstekend tegen de donkere hemel. De Vier Seizoenen van Vivaldi als achtergrondmuziek in mijn oren. Witte rookpluimpjes uit huizen tegen een koninklijk blauwe hemel. Die lucht! Daarboven hangt de eerste sneeuw van deze winter meedogenloos te wachten. Vandaag zal alles wit worden. De wereld geeft ons een rustmoment na alle indrukken en belevenissen van de afgelopen lente-, zomer- en herfstmaanden. Even alles wit, alles schoon. Koude lucht in je longen zuigen, en de eerste stap in de verse sneeuw zetten. Eindelijk weer, voor de zoveelste keer, de eerste stap! En meteen de eerste indruk achterlaten. Ik hou van het moment van eerste sneeuw. Ik hou van het ritme van de natuur, van de onderbrekingen van rechtlijnigheid van de tijd. Een filosoof heeft me ooit uitgelegd dat het menselijke concept van tijd lineair (rechtlijnig) is, terwijl tijd in de natuur circulair is. De mens wordt geboren, wordt elke dag, elke minuut ouder, en sterft uiteindelijk. Maar in de natuur is elke dag een rondgaande beweging. Ochtend - middag - avond - nacht. Ochtend. Lente, zomer, herfst, winter, en weer lente.

In het stuk Huis Clos van Sartre zijn drie mensen na hun dood in het hiernamaals samen in een kamer. Ze mogen daar niet uit, en zijn zo tot in de eeuwigheid tot elkaar veroordeeld. 'L'enfer, c'est les autres.' zegt Sartre; 'De hel, dat zijn de anderen.' De personages hebben niets dan elkaar, het blijft altijd licht, en ze kunnen zelfs niet met hun ogen knipperen. Garcin, één van de hoofdpersonages, zegt daarover: 'Een knip-oog noemen ze dat. Even het gordijn naar beneden, en dan meteen weer omhoog. De wereld gaat onder, en komt op. Een verkwikkende beweging.'

Je kan hier volgens mij op twee manieren over denken. Conservatief of progressief. Hoe je er ook over denkt, iedereen moet 'knip-ogen'. Maar je kan denken: 'ik doe mijn ogen een fractie van een seconde dicht, en als ik ze weer open doe, is de wereld nog precies hetzelfde'. Of je kan denken: 'ik doe ze dicht, en als ik ze weer open doe, is de wereld helemaal veranderd.'
Gelukkig hoef je niet te kiezen. Neem nou James en Hilda. Zij hebben volgens mij een mooie combinatie van die twee. Het zou avontuurlijker zijn als zij wat vaker zouden denken dat de wereld telkens helemaal veranderd was, maar dat zouden ze niet volhouden. Het zou veiliger zijn als ze zouden denken dat de wereld telkens precies hetzelfde was, maar dat zouden ze ook niet volhouden.

Voor alle 'James en Hilda'-s', een fragment uit een gedicht van de Portugese dichter César Vallejo: 'Misstap tussen twee sterren'.

Geliefd zijn de oren van de Janssens,
geliefd zijn zij die gaan zitten,
geliefd zijn de vreemde en zijn vrouw,
de naaste met mouwen, nek en ogen!

Geliefd is de ene die luizen heeft,
de ene die een opengescheurde schoen draagt in de regen,
de ene die de wacht houdt over het lijk van een brood met twee lucifers,
de ene die zijn vinger tussen de deur krijgt,

de ene die geen verjaardag heeft,
de ene die zijn schaduw verloor in een brand,
het dier, de ene die lijkt op een papegaai,
de ene die lijkt op een man, de arme rijke,
de pure miserabele, de arme arme!

Geliefd is
de ene die honger heeft of dorst, maar die geen
honger heeft waarmee hij zijn dorst kan lessen,
geen dorst waarmee hij al zijn hongers kan stillen!

Geliefd is de ene die werkt elke dag, elke nacht, elk uur,
de ene die zweet van pijn of schaamte,
die daar die, op bevel van zijn handen, naar de film gaat,
de ene die betaalt met wat hij niet heeft,
de ene die op zijn rug slaapt,
de ene die zich zijn kindertijd niet kan herinneren; geliefd is
de kale zonder hoed,
de rechtvaardige zonder doornen,
de dief zonder rozen,
de ene die een horloge draagt en God heeft gezien,
de ene die één waardigheid heeft en niet faalt!

Geliefd is het kind, dat valt en nu nog huilt,
en de man die is gevallen en niet langer huilt!

(vertaling: Yorick Stam)

| Meer