|
|
|
 |
|
Hilda en James Bloggs genieten van hun pensioentje op het platteland. Ze leiden een rustig leventje waarin gewoontes vaste rituelen zijn geworden. Hun zorgeloos leventje wordt verstoord door het uitbreken van een nucleaire oorlog. Steunend op hun ervaringen tijdens de tweede wereldoorlog leggen ze hun lot in handen van de overheid. Ze volgen nauwgezet de ridicule voorzorgsmaatregelen die de overheid via folders voorschrijft. ‘We moeten het juiste doen, en het goede niet laten.' Ondanks de naderende totale vernietiging blijft het koppel geloven in hun redding. Het gevolg laat zich raden... In de hoop die ze als een strohalm tot op het einde vasthouden, flakkert het licht van de liefde die ze voor elkaar voelen op. Samen sterven als ultieme liefdesdaad.
When the wind blows stelt op een bijzondere manier vragen bij geloof en hoop. Bijzonder omdat Raymond Briggs er in slaagt deze vragen te stellen zonder het over godsdienst te hebben. Hilda en James hebben hun hele leventje het juiste gedaan en het goede niet gelaten. Hun pensioen, inclusief huisje op het platteland, is hun beloning. De overheid heeft goed voor hen gezorgd en dat deden zij ook voor de overheid. Het koppel als kleinste entiteit van het grote radarwerk van een kapitalistische economie. Hun hoop en hun geloof hangt samen met hun opgenomen zijn in die maatschappij. Maar die sociale werkelijkheid is slechts een illusie. De Bom is de kink in de kabel.
Om in een maatschappij te kunnen functioneren is het van belang dat je als individu bepaalde kaders voor waar aanneemt. Dat je je identificeert met waarden en normen die kaders creëren om naar de werkelijkheid te kijken. ‘Gehoorzaamheid' en ‘het geloof dat de overheid weet wat goed voor je is' zijn zulke kaders. Ze structureren de werkelijkheid. Daniel Goleman(1) beschrijft dit in Liegen om te leven(2). Volgens Goleman scheppen deze kaders ‘Een maatschappelijke werkelijkheid door de aandacht te vestigen op wat er moet gebeuren en aandacht af te leiden van wat irrelevant is: wat buiten het kader valt bestaat niet, voor het ogenblik althans.' Een vorm van selectieve aandacht die heel nuttig is. Maar, waarschuwt Goleman: ‘Het vermogen om informatie buiten het kader te houden kan ook inzet worden van een complot dat geborgenheid koopt ten koste van de waarheid.' (3). Er ontstaat dan een kloof tussen wat men voor waar houdt en de werkelijkheid. De maatschappelijke werkelijkheid wordt met andere woorden verdraaid om onaangename informatie te onderdrukken. Dit is precies wat er gebeurt bij James en Hilda. Hun rotsvast geloof in de instructies van de overheid creëert een discrepantie tegenover de Apocalyps die hen te wachten staat.
We weten allemaal hoe moeilijk het leven wordt wanneer de overheid op een totalitaire manier de kaders gaat bepalen (nazisme, stalinisme, enz.). Maar zelfs in ‘vrije' democratieën wordt steeds duidelijker dat wie de media in handen heeft, meteen een grote invloed heeft op het propageren van bepaalde normen en waarden. Maar daar gaat het stuk van Briggs niet over. In de discrepantie tussen wat James noemt ‘Het juiste doen, en het goede niet laten' en de fatale werkelijkheid die op hen afkomt, toont Briggs het sterkste en allicht ook mooiste kader dat een mens kan creëren...de liefde.
Wat overeind blijft, tussen de aftakeling en de langzaam alles verterende dood, zijn woorden van troost, woorden van liefde.
Alain Pringels, dramaturg Toneelgroep De Appel