Cape Fear 2
Moeder

Stanislaw Ignacy Witkiewicz Moeder - seizoen 2004/2005

Een inleiding tot zijn denkwereld

'De alomtegenwoordige natuur vormt de achtergrond waartegenover zich het vreemde Mysterie van het Bestaan afspeelt.' Deze gedachte vormt de basis voor de kunst en het leven van Stanislaw Ignacy Witkiewicz (1885-1939).

Zijn vader had hem niet alleen een eindeloos respect voor de natuur maar ook liefde voor de kunst en het geloof in diens eigen kracht (individualiteit) bijgebracht. Hij leerde zijn zoon omgaan met het penseel. Nadat Witkiewicz kennis heeft gemaakt met het werk van Gauguin, Van Gogh en Picasso verwerpt hij het naturalisme als kunststroming. Een bezoek aan Parijs in 1908 betekent in dit opzicht een keerpunt. Hij blijft zoeken naar inspiratiebronnen voor de verbeelding. Lees verder...

Over een nieuwe vorm van toneel (1920)

Theater en poëzie zijn samengestelde kunsten. Theater geeft echter uit een aantal eigenschappen, die niet intrinsiek voor het theater zijn. Daarom kan men zich de Pure Vorm op het toneel, als in zijn eindresultaat onafhankelijk van het menselijke handelen, zo moeilijk voorstellen. Toch is dit niet onmogelijk. Namelijk door of het leven of de fantasiewereld, met volledige vrijheid te vervormen, zodanig dat men een geheel creëert waarvan de betekenis enkel gedefinieerd wordt door zijn puur scenische interne structuur, en niet door de wetten van de consistente psychologie en de logica van de handeling zoals men die aan het echte leven toeschrijft... Lees verder...

Korte biogafie van Witkiewicz

Pools kunstenaar en filosoof, geboren op 24 februari 1885. Schrijver van novellen, romans en toneel. Zijn vader Stanislaw (1851-1915) leerde hem schilderen. Zijn vader staat bekend als de schepper van de typische 'Zakopanestijl'. Hij verbleef jarenlang in Zakopane, de culturele hoofdstad van de Polen in die tijd.Voor het uitbreken van Wereldoorlog I reisde Witkiewicz naar Frankrijk, Rusland, Ceylon en Australië. Witkiewicz werd ingelijfd in het Russische leger en was in 1917 getuigen van de Russische revolutie. Deze ervaringen zijn van beslissende invloed geweest op Wikiewicz catastrofistische wereldvisie. In 1918 maakte hij deel uit van de avant-garde groep die zie de 'Poolse expressionisten' noemde en in Krakow gevestigd was. Later werd deze beweging bekend als de Formalisten. Ze lieten zich inspireren door het Futurisme, het Kubisme en het Duitse Expressionisme. In 1919 formuleert hij zijn kunstfilosofische theorie van de 'Pure Vorm'. In de jaren '20 experimenteerde hij met schilderen onder invloed van narcotische middelen. Hij veranderde zijn naam tot Witkacy. In 1928 stelde hij zijn schilderwerk ten toon in Parijs in het Salon d'Automne. Hij speelde een belangrijke rol in de evolutie van het moderne theater in Polen. Kort na de invasie van Polen in september 1939, door de nazi's in het Westen en door het Rode Leger in het Oosten, pleegde Witkiewicz zelfmoord.

'Als je bedenkt dat deze 'auteur' nog maar acht jaar is, dan moet je toegeven dat hij talent heeft! Lopez de Vega schreef zijn eerste stuk toen hij tien was ? Stas was zeven en een half toen hij begon. Als hij aan dit tempo voortdoet, zal het aantal van zijn werken ongetwijfeld in de duizendtallen oplopen,' schreef Stanislaw over zijn zoon in 1893.

 

'Ik ben, betekent dat ik commentaar geef op mezelf als een schepping waarvan ik nooit in staat zal zijn ze tot op het bot te analyseren. Ik word gereduceerd tot experimenten met de coauteur van mijn bestaan, de psyche. De vorm van mijn gedachten en een mooie dood op een bepaalde dag, liggen genadeloos voor me. Ik zou graag mezelf zien, als terwijl ik sterf de interpretatie van pure, esthetische sensatie, in hun volle vrijheid een eenheid vinden? Ik beeld me het verdwijnen van de proporties van mijn lichaam en de groeiende aftakeling van mijn bewustzijn in. Dit moet een extreem fascinerende ervaring zijn. Misschien dat ik dan, op die dag, al is het maar voor een seconde, in staat zal zijn de werking van de dood te imiteren?' (Beelzebub Sonata, ed. D.Gerould, J. Kosicka, NY, 1980)

Alain Pringels, dramaturg Toneelgroep De Appel

 

| Meer